Diferencias

Muestra las diferencias entre dos versiones de la página.

--- carcel_provincial [2016/05/26 21:14] – creado isabel
+++ carcel_provincial [2024/02/22 14:46] (actual) – editor externo 127.0.0.1
@@ Línea 1: / Línea 1: @@
-====== Cárcel provincial ======
+====== Cárcere provincial ======
+----
+===== A prisión do Parrote =====
 <WRAP center round box 90%>
-**[[http://www.lavozdegalicia.es/hemeroteca/2005/10/20/4177897.shtml|La cárcel acogió a huéspedes históricos]]**
+**[[http://galego.lavozdegalicia.es/noticia/coruna/coruna/2016/01/11/traslado-presos-nueva-carcelvecinos-monte-alto-reclaman-gobierno-ponga-fecha-obras-mercado/0003_201601H11C4991.htm|O traslado de presos ao novo cárcere]]**
-En mayo de 1936, poco antes de la Guerra Civil, ingresó en la prisión provincial coruñesa la plana mayor de la Falange local, que entonces contaba con poco más de 40 afiliados. Acusada de desórdenes públicos y de tentativa de conspiración contra el Gobierno que en aquel entonces ostentaba el Frente Popular.
+{{:wiki:prision-parrote.jpg?400 |}}Todo estaba preparado. Ás oito da mañá do luns 26 de decembro de 1927 as portas da vetusta prisión coruñesa do Parrote abríronse. Na praza que había diante agardaban dous camións da Comandancia de Intendencia e varias parellas da Garda Civil dacabalo. Íase proceder ao traslado dos noventa presos que alí estaban.
-Los dirigentes fueron puestos días después en libertad condicional. Como recuerdo, se hicieron una foto con el fondo de la cárcel. Estaban entre ellos personajes tan conocidos de la ciudad como Rafael Salgado Torres, Naya, Roldán y Mariño. No estaba su jefe, Juan Canalejo, que pudo esconderse y salir posteriormente para Madrid, donde participó en una reunión de mandos, bajo la presidencia de José Antonio.
+Moi poucos curiosos contemplaron a escena; facía moito frío e o tempo era desapracible. A crónica dos reporteiros da prensa local permítenos coñecer o que sucedeu.
-Iniciado el alzamiento contra la República, acabaron en ella numerosos republicanos, muchos de los cuales tuvieron un final trágico, como el diputado José Miñones, el gobernador civil y su esposa, Juana Capdevielle; el comandante Gonzalo Tejero, los hermanos de la lejía, el diputado socialista madrileño Rufilanchas. Otros consiguieron sobrevivir, como el diputado José García Ramos, que ayudó como médico; Domingo Quiroga, Arturo Taracido.
+Os primeiros en saír foron dous homes, condenados por homicidio cometido no distrito de Arzúa, e unha muller acusada de asasinato, procedente do xulgado de Santiago. Formaban parte do grupo de presidiarios considerados máis perigosos ou con sentenzas máis longas.
-**Hija de Casares Quiroga**
+Completada a quenda, os camións partiron rapidamente conducidos por soldados de Intendencia e escoltados por axentes da Garda Civil. Pola estrada de circunvalación chegaron ao novo cárcere situado fronte á torre de Hércules. Esperábanlles o director e os oficiais de garda. Tras varias viaxes sen incidentes, o traslado de presos quedou concluído ás dez da mañá.
-Ya en las semanas finales de la Guerra, estuvo entre las paredes del presidio Esther Casares, hija del que fue jefe del Gobierno de la República Casares Quiroga. Esther provenía de Ferrol, en cuyo hospital naval estuvo detenida e internada, pues tenía tuberculosis. No había acusación contra ella, excepto ser hija de su padre. Poco después sería puesta en libertad condicional y no pudo salir de A Coruña hasta 1955, en que se exilió en México.
+**Álvarez de Mendoza**
-Huéspedes trágicos fueron los comunistas Gayoso y Seoane, detenidos por la policía coruñesa en 1948, tras sangrienta persecución por las calles de la ciudad (Seoane perdería un ojo). Sometidos a consejo de guerra sumarísimo, fueron condenados a muerte y ejecutados en la propia cárcel mediante el garrote vil, siniestro instrumento más propio de la Edad Media. Rafael Alberti los incluiría en un poema posterior como homenaje a los luchadores antifranquistas.
+Todos quedaron sorprendidos polo cambio. O novo presidio, proxecto do arquitecto Juan Álvarez de Mendoza, destacaba pola cor branca das súas paredes nunha contorna verde e de pequenas leiras cultivadas.
-Otro huésped conocido fue **el mexicano Jalisco**, autor, a finales de los 40, del triple crimen de Arillo (Oleiros), en donde mató a su mujer, su suegra y su cuñada. Jalisco tuvo suerte, pues le condenaron a 26 años de cárcel. A su salida, volvió a matar, esta vez en Canarias, a su nueva mujer.
+Os reclusos atravesaron un primeiro edificio que servía de control de entrada e oficinas. Daba paso a un patio estreito e alargado formado por un muro exterior e outro interior que rodeaban e illaban o cadrado que constituía o penal. Unha vez franqueado, entraron pola única porta que daba paso ao interior. Avanzando por un corredor chegaron á gran rotonda central onde había unha garita acristalada desde a que os vixiantes controlaban as galerías. Nese lugar comprobaron que as catro grandes naves que conformaban o cárcere dispúñanse en forma de cruz, nunha clara alusión relixiosa á función redentora que debía exercer a penitenciaría. Separados homes de mulleres, distribuíronos polas celas.
-Pero, quizás, el más famoso huésped de la cárcel coruñesa haya sido **el guerrillero Benigno Andrade, Foucellas** , detenido en Betanzos en marzo de 1952. Para que hablase, fue sometido a lo que eufemísticamente se denominaba «hábil interrogatorio». En su caso, como se había fracturado una pierna, no le enyesaron según el método tradicional, sino que le colocaron una venda provisional, moviéndole las dos partes del hueso de la pierna fracturada, lo que le provocó horribles dolores. El guerrillero, sometido a consejo de guerra sumarísimo, fue ejecutado, con garrote vil, en las dependencias de la propia prisión provincial, a primeros de agosto de ese año. Vino desde Burgos un famoso verdugo.
+Por fin, ese día cumpríase unha longa demanda da Coruña: dispor dun cárcere moderno e digna. Facía décadas que se pedía, pero a falta de orzamento sempre aprazaba a súa construción.
+**Ideas «rexeneracionistas»**
+Foi a partir de 1924 coa ditadura de Primo de Rivera cando se puido levar a cabo, contando co apoio do xeneral Muslera, vogal do primeiro goberno do Directorio Militar, e de Calvo Sotelo, ministro de Facenda da ditadura; ambos os fillos adoptivos da cidade. A súa edificación encaixaba moi ben cos «ideais regeneracionistas e de orde» da devandita ditadura e das «forzas vivas» que a apoiaban. Por iso é polo que as autoridades celebrasen con toda pompa tanto a colocación da primeira pedra o 2 de maio de 1925, incluíndo unha homenaxe cívica a Concepción Arenal, como a súa inauguración o 20 de setembro de 1927, recordada cunha placa no edificio de entrada. Cuestión de mentalidades.
+</WRAP>
+===== A "nova" prisión provincial ao pé da Torre de Hércules =====
+<WRAP center round box 90%>
+**[[http://www.lavozdegalicia.es/hemeroteca/2005/10/20/4177897.shtml|A cárcere acolleu hóspedes históricos]]**
+En maio de 1936, pouco antes da Guerra Civil, ingresou na prisión provincial coruñesa a plana maior da Falanxe local, que entón contaba con pouco máis de 40 afiliados. Acusada de desordes públicas e de tentativa de conspiración contra o Goberno que naquel entón ostentaba a Fronte Popular.
+Os dirixentes foron postos días despois en liberdade condicional. Como recordo, fixéronse unha foto co fondo do cárcere. Estaban entre eles personaxes tan coñecidos da cidade como Rafael Salgado Torres,  Naya,  Roldán e Mariño. Non estaba o seu xefe, Juan Canalejo, que puido esconderse e saír posteriormente para Madrid, onde participou nunha reunión de mandos, baixo a presidencia de José Antonio.
+Iniciado o alzamento contra a República, acabaron nela numerosos republicanos, moitos dos cales tiveron un final tráxico, como o deputado José Miñones, o gobernador civil e a súa esposa,  Juana  Capdevielle; o comandante Gonzalo  Tejero, os irmáns da lixivia, o deputado socialista madrileño  Rufilanchas. Outros conseguiron sobrevivir, como o deputado José García Ramos, que axudou como médico; Domingo Quiroga, Arturo  Taracido.
+**Filla de Casares Quiroga**
+Xa nas semanas finais da Guerra, estivo entre as paredes do presidio  Esther Casares, filla do que foi xefe do Goberno da República Casares Quiroga. Esther proviña de Ferrol, en cuxo hospital naval estivo detida e internada, pois tiña tuberculose. Non había acusación contra ela, excepto ser filla do seu pai. Pouco despois sería posta en liberdade condicional e non puido saír da Coruña ata 1955, en que se exiliou en México.
+Hóspedes tráxicos foron os comunistas Gayoso e Seoane, detidos pola policía coruñesa en 1948, tras sanguenta persecución polas rúas da cidade (Seoane perdería un ollo). Sometidos a consello de guerra sumarísimo, foron condenados á morte e executados no propio cárcere mediante o  garrote vil, sinistro instrumento máis propio da Idade Media. Rafael Alberti incluiríaos nun poema posterior como homenaxe aos loitadores antifranquistas.
+Outro hóspede coñecido foi **o mexicano  Jalisco**, autor, a finais dos 40, do triplo crime de  Arillo (Oleiros), onde matou á súa muller, a súa sogra e a súa cuñada. Jalisco tivo sorte, pois lle condenaron a 26 anos de cárcere. Á súa saída, volveu matar, esta vez en Canarias, á súa nova muller.
+Pero, quizais, o máis famoso hóspede do cárcere coruñés fose **o guerrilleiro Benigno Andrade,  Foucellas**, detido en Betanzos en marzo de 1952. Para que falase, foi sometido ao que  eufemísticamente denominábase «hábil interrogatorio». No seu caso, como se fracturou unha perna, non lle  enyesaron segundo o método tradicional, senón que lle colocaron unha venda provisional, movéndolle as dúas partes do óso da perna fracturada, o que lle provocou horribles dores. O guerrilleiro, sometido a consello de guerra sumarísimo, foi executado, con  garrote  vil, nas dependencias da propia prisión provincial, a primeiros de agosto dese ano. Viño desde Burgos un famoso verdugo.
 </WRAP>