O 21 de agosto de 1972 Francisco Franco inaugura a nova Cidade Sanitaria Juan Canalejo, sendo Director Armenio Alves. Comprendía unha Residencia Xeral, un Centro de Traumatoloxía-Rehabilitación e un Bloque de Consultas Externas. Coa nova Lei as Residencias e Cidades Sanitarias, organizouse en Departamentos, Servizos e Seccións.

Outro gran obxectivo do novo hospital foi a docencia iniciada coa formación de especialistas mediante o sistema rotatorio de MIR. En 1975 inicia a formación docente postgraduada na a Cidade Sanitaria Juan Canalejo, en 1979 inicia a formación de Médicos de Familia.

Os estudos de enfermería na cidade da Coruña, teñen o seu antecedente o Sanatorio Marítimo de Oza. O cirurxián Adolfo López Durán solicita a autorización á Facultade de Medicina de Santiago para formar enfermeiras pola Real Orde 7 de Maio de 1915. En 1972 créase a Escola Feminina de Axudantes Técnicos Sanitarios ( ATS), baixo a dirección de Armenio Alves. Autorizáronse 15 prazas en réxime de internado, que se instalan nos pisos 10º e 11º da Cidade Sanitaria, ata a construción do edificio da Escola de Enfermería.

En 2007 coa aplicación da Lei de Memoria Histórica, o Complexo Hospitalario cambia de nome e pasa a denominarse Complexo Hospitalario Universitario A Coruña.

Maio de 2016: Chegada e aterraxe do primeiro helicóptero en utilizar o heliporto do CHUAC

O actual Hospital Marítimo de Oza aséntase sobre as antigas instalacións do lazareto marítimo, inaugurado en 1888. Coa desaparición da práctica cuarentenaria, as súas instalacións, por Real Orde do 6 de agosto de 1910, cédense para construír o Sanatorio Marítimo de Oza, para atender a nenos preturberculosos e con tuberculose ósea.

O actual recinto alberga unha serie de edificios, algúns deles dun gran interese artístico e histórico.

• Batería de Oza ou O Fortín
• Pavillón cirúrxico Fernández Latorre
• Pavillón de Colonias
• Hospital de Oza

O Fortín era orixinariamente unha batería de artillería que formaba parte do sistema defensivo da cidade. Constrúese a finais do século XVI, tras desembárcoo de Drake na praia de Oza. A súa actual estrutura data de 1797, obra do arquitecto militar Don Blas Gil de Bernabé. O edificio orixinal tiña un desenvolvemento en Ou cuberto por bóvedas de canón que aínda podemos contemplalas.

Cando se converte en Hospital Marítimo, instálanse as cociñas e comedores das colonias infantís. Tras a guerra civil levántase un piso e instálase a orde relixiosa que presta os seus servizos no hospital. En 1999 a Universidade da Coruña procede á rehabilitación do edificio, obra dos arquitectos Manuel López Mihura e Sonia Romeu. Instálase o Instituto de Ciencias dá Saúde, na súa andar baixo atópanse os laboratorios de investigación e a planta superior destínase a uso administrativo.

Pavillón Cirúrxico Fernández Latorre

O Pavillón cirúrxico foi inaugurado en 1913. Actualmente alberga unha unidade de psiquiatría de día e unha importante colección de instrumental cirúrxico co que se abriu un museo, cuxo interese radica en que se conserva no antequirófano e quirófano primitivo, o que lle fai único en España. Outra importante obra relacionada co pavillón é o cadro de Seijo Avermellado que pintou en 1928, no que pode verse aos nenos operados tomando baños de sol.

Pavillón de Colonias* Destinado a acoller as Colonias Escolares, o edificio é obra do arquitecto Pedro Mariño, un dos arquitectos máis relevantes da nosa cidade. En 1929 inaugúrao os reis Alfonso XIII e Vitoria Eugenia. O Pavillón foi reformado polo arquitecto Ramón das Casas en 1997. Coa reforma incorporóuselle un alongado volume na fronte da fachada no lugar que ocupara a escalinata principal. Este volume supuxo unha traumática agresión á configuración do edificio programado por Pedro Mariño. Ocultouse parte da fachada e a escaleira na súa totalidade, alterando de forma drástica o edificio máis emblemático de Oza. O Hospital Marítimo de Oza O Hospital de Oza convértese en enfermería de guerra durante a guerra, * para pasar posteriormente ao Padroado antiberculoso e en 1990 incorporarse á rede do Sergas. Na década dos 90 procédese á derriba dos pavillóns e levántase un novo edificio, obra dos arquitectos Alberto Pineda e Andrés Reboredo. O hospital segue unha estrutura rectangular en planta, destacando a súa claridade compositiva, potenciada pola simplicidade estrutural e a austeridade decorativa e funcional, sen dúbida una das obras máis singulares da cidade.

Na foto, a praza do Lazareto en 1963.

O Hospital Abente e Lago é o máis antigo dos hospitais que integran o actual Complexo. Constrúese no Campo do Espírito Santo en 1626 e inicia a súa actividade co nome de Hospital do Rei para prestar asistencia ás tropas militares asentadas na Coruña. Compoñíase dun só corpo con dúas plantas, paralelo ás murallas da cidade. Estaba rodeado polo Hospital do bo Suceso, a Capela do Espírito Santo e o Polvorín.

En 1725 o enxeñeiro militar Francisco Montaigú, que chegou a España co primeiro Borbón, é o encargado de realizar diversas obras na cidade, como a remodelación do sistema defensivo da cidade e a ampliación do Hospital do Rei, incorporándolle a Capela do Espírito Santo, cunha capacidade para 200 enfermos.

En 1798 volve quedar pequeno e o Capitán Xeral Pedro Martín Cermeño propón a derriba dos dous hospitais e a construción dun único hospital, pero ata mediados do século XIX non se derruban ambos os hospitais, nestes momentos denominábaselle Hospital Militar do bo Suceso. A edificación do novo edificio leva a cabo durante o reinado de Isabel II, proxectado polo enxeñeiro Joaquín Montenegro, construído sobre o solar do Real e do bo Suceso, entre 1861 e 1866 . Constaba de 15 salas e podía acoller os 300 enfermos. Organizábase contorna a un espazoso patio, que contiña un oratorio circular que se atopaba cuberto cunha cúpula. Os enfermos podían oír misa sen saír das salas.

En 1946 un incendio arrasa completamente o hospital, deixando só as súas paredes. Considerado como o suceso máis serio da súa historia, serviría para convertelo nun dos máis modernos e mellor dotados do país. En 1995 o Ministerio de Defensa pecha as súas portas e incorpórase á rede do Servizo Galego de Saúde. Inaugúrase en 1998 e pasa a denominarse Hospital Abente e Lago.

Moito máis que un hospital. É unha Historia cidadá

En 1917, Dna. Angelita Labaca e seu irmán, deixan un legado no seu testamento polo cal se constitúe unha Fundación Benéfica, coa intención de actuar na Educación e a Sanidade, ordenando que se constrúan escolas e un Hospital Materno Infantil.

• As escolas construíronse na rúa de Juan Flórez e seguen desenvolvendo o seu traballo na actualidade.
• O Hospital Materno-Infantil, construíuse no lugar da Coruña, chamado Monserrat, segundo o proxecto do arquitecto Leoncio Bescansa, no cal tamén se contemplaba a construción dunha igrexa e a Escola de Enfermeiras e Matronas.
• A Igrexa levou a termino, pero non a Escola de Matronas.
• O Padroado, presidido polo sacerdote D. José Sánchez Mosquera, debido ás dificultades económicas dimitiu e foi substituído por outro presidido polo maxistrado da Audiencia D. Atanagildo Pardo de Andrade, que logrou formar unha Xunta na que estaban persoas de prestixio social e económico, logrando terminar o Hospital, aínda que con algúns recortes, por exemplo, a vivenda do Director.

Ao redor de 1928, o Hospital Labaca entra en pleno funcionamento, sosténdose cos fondos da Fundación Labaca, doazóns altruístas e pequenos ingresos polas súas actividades privadas.

Tivo este Hospital unha gran actividade, sendo moi utilizado polas habitantes da cidade e a súa contorna. Durante a guerra Civil Española, baixo a dirección do Dr. Barcia Goyanes, foi utilizado como Hospital de guerra, especializado en neurocirugía atendía aos feridos do conflito, Está considerado como o primeiro hospital de guerra do mundo.

En 1950, foi adquirido polo concello da Coruña á Fundación Labaca, ao prezo de 7.000.000. de pesetas, elevado para a época, para albergar a asistencia á Beneficencia, por aquel entón importantísima, porque aínda non existía a Seguridade Social.Pechouse o Hospital de Zalaeta, que estaba en malísimas condicións e o dintel do mesmo, que lembra á gran benefactora Teresa Herrera, instalouse á entrada do Hospital Labaca, onde permanece actualmente.

Aos poucos comeza o gran desenvolvemento sanitario da cidade, da man da Seguridade Social e de varios centros privados. O Hospital Labaca entra en lenta pero progresiva decadencia.

O Centro Oncolóxico acolleuse á norma Nacional, estando situado no Grupo III Nivel IV, recibindo enfermos da Seguridade Social que precisaban tratamento oncolóxico, con pago por estancia e sesión de tratamento. Había algún paciente de Compañías privadas, que por entón comezaban a traballar e algún raro paciente privado que pagaba o seu tratamento.

Así se iniciou a andaina do COG co Hospital Labaca.

En 1978-1980, o Concello decide reformar profundamente o Hospital, para transformalo nun Hospital Xeral con posibilidades de concertarse coa SS. Realízanse as obras, pero o acordo coa SS fracasa e o Hospital comeza a ser unha carga insoportable para o Concello, especialmente polo seu pequeno tamaño, polo que en 1986, chegouse ao acordo entre o COG (que se constitúe en Fundación indepediente) e o Concello, en forma de cesión administrativa por 50 anos e abonando un canon anual do 7% do valor estimado do inmoble e equipamento, con elevación anual do IPC. Asínase o acordo entre o Alcalde Francisco Vázquez e o Presidente da Fundación José Antonio Quiroga. O persoal, en agradecemento e recoñecemento do seu labor, fai un escrito pedindo que a Fundación se chame José Antonio Quiroga Piñeyro, cousa que se consegue, conservando o nome na actualidade.

A partir dese momento comeza un extraordinario desenvolvemento do COG instalado no Antigo Hospital Labaca, que continua nos nosos días, como un dos mellores Hospitais monográficos dedicado ao tratamento integral do cancro.

O Hospital Modelo abre as súas portas o 11 de agosto de 1946 sendo o primeiro centro médico privado da Coruña. Está situado en Cidade Xardín, unha zona residencial próxima á praia de Riazor.

Ata esa data funcionaban tan só en Galicia pequenas clínicas pertencentes a médicos particulares cuxa presencia no panorama sanitario galego era fundamental pero escasa. O Modelo é inaugurado no medio dunha enorme expectación coa denominación de Sanatorio Cirúrxico Modelo. Desde o principio, a cirurxía ía ser un dos alicerces esenciais do Hospital.

Nos seus inicios, o Modelo tiña tres plantas e unha capacidade para trinta camas que moi pronto foi duplicada, debido á ampliación do Hospital coa cuarta planta. A evolución do Modelo veu marcada pola incorporación da tecnoloxía médica máis avanzada e a paulatina apertura de novas especialidades e servizos. A incorporación do Instituto Social da Mariña contribuíu, de maneira moi significativa, a que o Modelo pasase a contar con servizos permanentes de Urxencias, Cirurxía, Obstetricia, Radioloxía, Laboratorio e Anestesiología, entre outros.

En 1965, ponse en marcha a primeira Unidade de Coidados Intensivos de Galicia. A finais da década dos sesenta créase, nun bloque anexo ao centro hospitalario, a Maternidade e un Servizo de Prematuros, o único existente entón na Comunidade Autónoma galega a nivel privado. A capacidade do Hospital é, neste momento, de 110 camas.

En 1988, créase o servizo de Medicina Nuclear e en 1997, o servizo de Hospitalización a Domicilio. É precisamente na década dos noventa cando o Hospital inicia unha reforma que supoñerá a transformación cualitativa e cuantitativa do clínico nun moderno Hospital do século XXI. Ademais da creación do servizo de Cirurxía Cardíaca, o nmero total de quirófanos increméntase a sete, todos eles equipados coas últimas tecnoloxías. O mesmo ocorre coa Unidade de Coidados Intensivos e o Laboratorio que, ademais de incorporar todos adiantos, pasan a estar considerados entre os máis innovadores do panorama sanitario español.

Tras a definitiva ampliación do centro iniciada en 1993, o Hospital conta con espazo suficiente para incorporar os aparellos máis avanzados no novo servizo de Diagnóstico por Imaxe: Resonancia nuclear magnética, Tac helicoidal, Radioloxía convencional dixitalizada, Sala de Hemodinámica… A superficie do Modelo ocupa xa unha área de 8.000 metros cadrados.

Os condutores do Modelo durante os seus 70 anos de historia

Cinco anos despois da súa inauguración, o pediatra Ramón Cobián Otero asume a Dirección do centro e a familia Cobián faise cargo do Modelo. Pero ese mesmo ano, o Dr. Cobián falece con só 52 anos de idade, con gran pesar por parte dos coruñeses. O seu posto é ocupado por un íntimo amigo seu, Víctor Fernández Alonso, quen dirixe o Modelo baixo o mandato da familia Cobián. No ano 1955, Ramón Cobián Varela, médico anestesista, fillo de Ramón Cobián Otero, ocúpase da Dirección do centro. En 1995, prodúcese a substitución xeracional na dirección do Modelo, sucedendo despois de corenta anos ao seu pai, Jorge Cobián Casares como Director.

A culminación do esforzo realizado para conseguir a conversión do sanatorio Modelo no moderno, prestixioso e avanzado hospital para todos os galegos que é na actualidade prodúcese no ano 1996 coa concesión, por parte do Ministerio de Traballo e Seguridade Social, da Medalla de Ouro ao Mérito do Traballo a Ramón Cobián Varela, Presidente do Hospital.

Máis de 80.000 consultas ao ano na actualidade

Nos doce primeiros meses de funcionamento do Hospital Modelo, no ano 1946, ingresáronse 147 pacientes. Na actualidade, o clínico coruñés rexistra máis de 6.000 ingresos ao ano. Outro aspecto importante é a evolución do número de empregados do Hospital. Se nos seus comezos eran 22 as persoas que traballaban no centro, actualmente o persoal do Modelo pasa as 200 persoas.

Máis de sesenta especialistas atenden as preto de cincuenta especialidades médicas e os vinte Servizos Centrais con que conta o Hospital. As consultas externas son outro dos puntos fortes do centro sanitario. En en último ano, o Modelo atendeu a máis de 80.000 pacientes a través do seu servizo de consultas externas.