José Manuel Gutiérrez, A Opinión Coruña

5 de noviembre de 2013: Os veciños participan por primeira vez nun simulacro da refinería de Repsol

Nos últimos días celebráronse charlas informativas sobre o Plan de Emerxencia Exterior nos locais das asociacións de veciños e de empresarios da contorna do polígono industrial, como Meicende, Bens, Nostián e Ou Ventorrillo.

A Xunta, responsable da organización do simulacro, pretende “mellorar a coordinación” dos equipos de intervención e testar sobre o terreo o despregamento dos plans de emerxencias ante un hipotético accidente químico. Nos arredores da zona onde leve a cabo o exercicio, despregaranse policía e membros de Protección Civil para liquidar posibles dúbidas.

• Os veciños levan 50 anos sen saber como actuar ante un accidente grave na refinería

“Ese día houbo contradicións porque non había un mando único e uns dicían para un lado e outros que para outro”, lembra Orlando Belo, presidente da asociación veciñal San Xosé Obreiro, de Meicende, sobre o accidente ocorrido na refinería en outubro de 2011, aspecto no que coincide Salomé dá Torre, do colectivo Meicende Alternativo, quen asegura que naquela ocasión os veciños “non sabían se quedar ou marcharse”. Ambos os dirixentes veciñais afirman que reclamaban desde hai anos a execución dun simulacro en Repsol con participación dos residentes e destacan que a información da que dispoñen é escasa.

“Dinnos que fagamos caso á Policía Local, pero o que pedimos é que un técnico de Repsol salga e díganos que hai que facer”, sinala Belo, mentres que Dá Torre considera que a refinería “dá moi pouca información cando hai un accidente” e lembra que os únicos datos recibidos foron os contidos nun folleto que se repartiu polas caixas de correos da localidade no ano 2002.

• A representación sindical

Desde que en 1964 iniciouse a actividade da refinería de petróleos coruñesa, os habitantes das zonas máis próximas estiveron sometidos aos riscos que xera a súa produción, aos que nos anos seguintes sumouse as das plantas de Repsol Butano e a Compañía Loxística de Hidrocarburos ( CLH). Só agora, coa renovación do Plan de Emerxencia Exterior do polígono da Grela- Bens, non só terán acceso a unha información detallada sobre cada un dos perigos aos que se enfrontan, senón que ademais poderán tomar parte nun simulacro de accidente co que as autoridades poderán comprobar se as medidas de seguridade deseñadas son efectivas para garantir a protección á poboación.

O manual que se distribuirá aos residentes nas zonas próximas ao polígono da Grela- Bens sinala que as principais causas dun accidente químico como o que pode ocorrer na refinería, Repsol Butano e CLH son unha explosión, unha fuga de gas ou líquido, ademais dun incendio. A información elaborada pola administración galega explica que as empresas dispoñen de plans de emerxencia para actuar no interior das súas instalacións ante sinistros de dimensións reducidas e que é a Xunta quen redacta os plans de actuación para intervir no exterior destes complexos para protexer ás persoas.

Cando se inicia un accidente destas características, o centro de atención ás emerxencias 112 é o organismo encargado de poñer en marcha a todos os equipos incluídos no Plan de Emerxencia Exterior e de comezar o proceso de información á poboación. Os grupos de acción previstos para unha situación deste tipo son o de intervención directa no sinistro, o de loxística e apoio, o de seguimento e avaliación das actuacións, así como o sanitario.

Nas charlas que se ofrecerán aos veciños da contorna do polígono nas próximas semanas informaráselles de que o son dunha sirena durante un minuto en tres fases separadas por cinco segundos será o sinal de alarma ante unha emerxencia química e que a primeira medida de autoprotección que deberá adoptarse será encerrarse no domicilio propio para evitar estar exposto ao aire, xa que é posible que existan emisións de gases tóxicos. En caso de circular nun automóbil, aconséllase saír do mesmo pero non abandonalo en metade dunha vía para evitar bloqueala.

Outra das medidas para tomar é selar as xanelas, portas e calquera outra entrada de aire externo, incluídas as dos sistemas de climatización e ventilación. As autoridades transmitirán información e consellos a través da radio, polo que se aconsella sintonizar as emisoras públicas. Tamén se recomenda non acudir a recoller aos nenos aos colexios, xa que se consideran centros de atención prioritaria, nos que os profesores recibirán información sobre como actuar. Outros consellos do plan son non utilizar os teléfonos para deixar as liñas libres, respirar a través de panos mollados en caso de sentir molestias, non fumar nin acender lume, #ver ou luces de gas, ademais de apartarse das xanelas e cristaleiras.

O final da emerxencia avisarase cun sinal da sirena de 30 segundos de duración, tras o que se recomenda non baixar a sotos polo risco de acumulación de gases, polo que aconsella ventilar a vivenda ou local, sen saír ao exterior ata que as autoridades así o autoricen.

25 de febrero de 2016: "Ningún suposto de siniestro perigoso na Grela exigiría evacuar á poboaión"

O Plan de Emerxencia Exterior modificado prevé o confinamento de veciños próximos ás zonas afectadas en casas ou edificios e xustifica só o traslado masivo se se prolonga a gravidade do accidente

A evacuación da poboación é a última das medidas que convén tomar no caso de que se produza un grave accidente nas grandes instalacións industriais do polígono da Grela- Bens. O Plan de Emerxencia Exterior de 2015, que actualiza o de 2010 e foi feito público este martes pola Xunta, considera que, ademais de avisar á poboación afectada por supostos sinistros, é procedente controlar os accesos, confinar á xente en lugares seguros ou mesmo afastar progresivamente aos veciños das zonas afectadas. O último que habería que facer é o traslado masivo, opción que o plan de emerxencia sinala sempre que “non procede”.

Os danos principais que podería causar un perigoso accidente ocorrido en as plantas de Repsol Petróleo, Repsol Butano, Compañía Loxística de Hidrocarburos ( CLH) e Alcoa Inespal, as catro instalacións que recolle o novo plan -unha máis que o de 2010, no que non aparecía Alcoa-, son radiacións térmicas ou queimaduras de diferente grao; hemorraxias internas ou rotura de tímpanos a consecuencia das ondas de sobrepresión; e diversas infeccións por concentracións tóxicas, segundo as substancias ou produtos propagados.

Ante cada unha das hipóteses accidentais que se poden producir nas plantas -65 en Repsol Petróleo, 20 en Repsol Butano, 12 en CLH e unha en Alcoa-, o Plan de Emerxencia Exterior da Grela- Bens actualizado non aconsella a evacuación da poboación con máis risco de sufrir danos tras producirse un accidente porque a xente trasladada estaría exposta a concentracións maiores de toxicidade das que lles afectarían se estivesen encerrados ou edificios ou vivendas. “Esta medida [a evacuación] só pode ser eficaz se se prevé un agravamento das condicións durante un tempo prolongado”, apunta o informe.

Recorrer se non hai máis remedio a evacuar á poboación requiriría ademais dunha dotación de recursos máis completa. Por unha banda, transportes adecuados para levar persoas e ferramentas ou medios de primeira necesidade. Tamén podería ser preciso habilitar dependencias médicas e administrativas para controlar ás persoas evacuadas.

O confinamento nos núcleos de poboación próximos ás instalacións industriais, o que se denomina zona de alerta, é a medida principal que aconsella o protocolo de emerxencia elaborado pola Xunta. Iso debe complementarse con outras medidas de autoprotección persoal levadas á práctica polos propios veciños. Quen viva moi próximos ao polígono deben por tanto permanecer nos seus domicilios ou noutros edificios ou recintos próximos no momento de anunciarse a adopción da medida co sistema de alerta. Así a poboación queda protexida da sobrepresión, do impacto de proxectís por posibles estalidos, de fluxos de radiación térmica e de diferentes graos de toxicidade.

O afastamento da poboación de zonas expostas a radiacións, sobrepresión e concentracións tóxicas a outras áreas máis seguras é menos aconsellable polo plan de emerxencia, entre outras razóns porque obriga a reforzar a canalización do tráfico cando xa foi limitado na zona debido ao suposto accidente. De todos os xeitos está xustificado cando o fenómeno perigoso acentúase pola distancia ou a presenza de obstáculos próximos ou porque na zona viven colectivos sensibles como nenos, anciáns ou persoas con mobilidade reducida.

Afastar á poboación é máis vantaxoso que evacuala, sinala o protocolo de emerxencia, porque se mobilizan menos persoas e quen se traslada poden facelo polos seus propios medios e non con vehículos especiais habilitados a zonas preparadas para prestar atención e coidados.

O plan de emerxencia actualizado aconsella tamén á poboación que se familiarice coas medidas de protección persoal dirixidas expresamente aos veciños, aquelas actuacións ao alcance de calquera cidadán para contrarrestar os efectos adversos de accidentes.

Nos últimos anos houbo máis dun simulacro nas plantas da Grela con participación cidadá para comprobar a eficacia das medidas de emerxencia e a capacidade de resposta dos veciños ante o risco dos accidentes.