O Semáforo: Comos e por ques

A medida que pasan os anos e fágome maior, cada vez estou máis convencido de que vivimos toda unha vida para aprender o que os nosos pais ensináronnos cando eramos nenos… Legado

Trátase dunha peza fascinante, dura tan só 9’ e 42” e dou fe de que non só quita senón que, ao contrario, achega e engade tempo, do vivido, do interior, daquel no que repousan e cristalizan as mellores sensacións e do que adoitamos escasear.

O vídeo presenta un relato persoal, a evocación dunha vida laboral, co seu ambiente e os seus valores, moi afastada no tempo pero no que se recoñecen fitos cos que poder comparar o momento actual. Non hai sobrevaloracións nin excesos emocionais pero si que hai satisfacción íntima no recordo e unha revelación que se desprende, serena, do relato e que parece arroxar luz ao propio presente.

Toda esta percepción condénsase e apíñase nunha voz pausada, sinxela, que apetece oír e que vai trenzándose ao redor da construción da maqueta dun semáforo para trens. Dedos, soldador e estaño fan as veces de punto hipnótico sobre o que a voz vai desenvolvendo o seu relato. O pasado e o presente áchanse perfectamente integrados en cada punto da soldadura.

Para min o conxunto fai evidente o tratamento do tempo, como valor, como actitude, como canle de coñecemento, como indicador de mestría e como recurso imprescindible a calquera construción. Desde os xestos serenos e precisos do protagonista mentres manipula as súas ferramentas ata “aquelas horas que tamén lle gustaban” visitando as obras da Catedral de Santiago, hai todo un despregamento de curiosidade e o tempo aparece como unha oportunidade para ocuparse de maneira allea a calquera finalidade utilitarista, esencialmente espiritual e profundamente humanista.

A cidade non aparece nun primeiro plano nin tan só vese, senón que é o pano de fondo no que se desenvolve a historia, quizais as cidades sexan só iso, o lenzo da nosa rutina, aquel en o que pintamos de cores os fragmentos de quen lembro ou cremos ser. A cidade como o reflexo das vidas que nela vívense a cada pouco. O valor da memoria na xestión do coñecemento

O brillo fugaz dos momentos eureka: “Paralizouse o aire en toda España”

A insoportable levedad do triunfo. A nosa especial visión de como se viviu na Coruña aquel día en que sentimos… campións.

A rúa era unha festa, antes e despois. Pero o que fixo Historia non foi o triunfo senón a solidariedade do obxectivo compartido, o pensamento (case) unánime, o clamor do desexo expresado nunha soa palabra: Podemos!

Pero a motivación do desexo é flor dun día… ou pouco máis. Incendiar sempre foi máis fácil que construír. Sobraba motivación pero faltaban motivos. Despois http://www.enpalabras.com/blog/2013/01/yo-no-estaba-yo-no-fui-yo-no-se-nada/tivemos motivos pero faltounos… sentido común, espírito de equipo, intelixencia colectiva, ganas de traballar… Seguramente, de todo un pouco.

Aquel ano do “Partido” quixemos recoller a euforia do desexo e o anhelo do triunfo que envolvía a cidade en contraste co baleiro e o silencio das rúas. A mirada en perspectiva sempre resulta, cando menos, curiosa.

Océanos de cemento

A beleza do temporal é innegable, o problema é non querer escoitar o que nos conta. O groso das noticias lévallas o cemento esnaquizado e as desgrazas humanas, nalgúns casos debidas á imprudencia, individual e colectiva, e causadas polo descoñecemento das alertas esquecidas. E das silenciadas.

En 2014 o mar converteuse en espectáculo con impresionantes imaxes pero Iago elixiu os momentos intermedios, entre alertas, para escoitar o que contaba.

Historias ciudadás:

• A pequena historia da “Blanca Quiroga”
• O Club do Mar

A cultura pre o(kupa)foi o slogan acuñado a principios de 2008 por un grupo de de persoas que transformaron unha de tantas ruínas, produto da especulación urbanística, nun espazo colaborativo e cultural. A “Casa das Atochas” converteuse en todo un exemplo e símbolo de integración e espazo de liberdade.

A historia non foi nova pero nunha cidade pequena todo ten máis transcendencia, sobre todo por tratarse dunha zona emblemática e con historia. Durante dous anos e medio, barrio e veciñanza recobraron unha intensidade vital non lembrada, rexurdindo do tráxico abandono provocado consentido tanto pola propiedade (promotora inmobiliaria, claro) como polos proxectos urbanísticos. Un barrio no que a destrución e o abandono poñían a alfombra perfecta á especulación.

Non pretendo transmitir unha imaxe idílica dun proxecto que, polo que ten de humano inclúe, estou segura, as súas zonas escuras. Creo que co que debemos quedarnos é cos seus ensinos: coa capacidade de traballo e de colaboración, coa ilusión que pode xerar alternativas onde non hai máis que abandono. Agora que para todo necesitamos estudos e plans estratéxicos, que nunca atopamos recursos, os feitos demóstrannos que se pode, e que a dependencia choricosa do estado non nos vai a levar a ningunha parte. Non foi leste un exemplo de emprendemento? Deixarémolo ir, como tantos outros, entre as escavadoras e os cascallos?

O de cociñar atopou un importante nicho en TV e Internet coas súas cociñas ultramodernas e competitivas telerealidades pero o de “a receita da avoa” parece xa un tópico de márketing que leva traza de converterse en mito. Pero o que se esconde tras o mito non é o produto nin os ingredientes, que adoitan ser moi sinxelos, senón o que evoca da artesanía, a man experta e a convivencia.

As orellas de carnaval son un postre típico galego. A receita non é ningún segredo e os ingredientes son sinxelos (o bo non necesita artificios) pero o resultado require oficio… e algúns trucos.

As que prepara Carmen son espectaculares, levabamos anos dicindo que había que gravala mentres as facía e ao fin este ano tocou. E xa postos, que menos que reunir a tres xeracións na cociña: avoa, fillo e… neto tras a cámara.

Encantoume o fragmento cando molla a mesa con aceite de xirasol, pareceume totalmente subversivo [ verter aceite directamente sobre a mesa e expandilo coa man!!!] e admireime do dominio artesán sobre os recursos…e desa man… (as sensacións que provoca)

Xogaban ao fútbol...

Saïamos de celebrar coa familia o día do Carmen nunha contorna que lle facía honra a lo que representa. En el pequeño mirador-acera, el que permiten estos pequeños reductos con esencia que aún quedan cerca de las ciudades, un grupito de niñas y niños jugaban con un balón a modo de fútbol personalizado.

Pasamos con coidado tentando non molestar, e aí estaban, repousando, os vestixios do xogo anterior. Ignoro se xogaban só as nenas ou o grupo completo que agora daba patadas.

E o aseguir camiñando, o cambio de perspectiva fíxonos sorrir. Tampouco se se foi pura casualidade, pero está claro que a mirada adulta fabrica contextos á súa medida. Ou será que se nos esqueceu que o natural, a natureza, segue o seu curso?

Isto dos puntos de vista…

Hemeroteca La Vanguardia, 6 abril de 1963	Obras de canalización do río
Os oficios da augua

O Rego dos Xudeus (seguramente non chamado así en todo o seu curso) nace aproximadamente máis arriba da Coiramia e baixa -hoxe canalizado e soterrado, ao xeito do Río de Monelos -polo que é a zona da Rúa de San Vicenzo, Asturias, Biscaia ou Antonio Viñes cara a Catro Camiños, indo morrer á Palloza, onde estaría -antes da construción do porto -a Pena dos Xudeus, que serviu tamén como cemiterio desta comunidade, cando menos na época medieval.

Tamén hai outro pequeno rego procedente de Nelle ou Santa Margarida que baixaba pola Falperra e é de supoñer que alimenta o lavadoiro que había alí até hai non tantos anos. No caso do dos Xudeus, como acontece con todos os ríos de memoria soterrada, a súa rebeldía abrolla ás veces dos sumidoiros, a xeito de fedores (mítico é o cheiro da Rúa Asturias) ou mesmo enchentes (ocasionalmente na Rúa Biscaia, Vítor López Seoane, Antonio Viñes, Félix Estrada Catoira…). A auga busca sempre o seu sitio, por moito que o urbanismo disparatado non queira.