Facer achados non é unha habilidade, é un punto de vista

Considerando que o contexto é, por definición, pura dinámica de cambio, o problema dos puntos de vista é que tendemos a esquecer que o seu proceso de construción é, en gran medida, circunstancial. É dicir, unha vivencia persoal pero altamente dependente do todo que nos rodea e que afrontamos de diferentes maneiras:

É nos detalles no que nos delatamos as persoas. Aos feitos importantes poucas veces chegamos por vontade propia, adoitan ser as circunstancias as que nos empuxan, por iso non serven para definirnos como persoas (Música Blanca)

Con todo, nese traxecto que empeza e termina na reflexión persoal, a habilidade para facer achados ten menos que ver co talento que con ser capaces de explorar e cambiar o propio punto de vista e, para iso, non hai metodoloxía máis potente que a que nos lembraba Jorge Wagensberg:

< blockquote>Conversar é unha boa idea porque, en xeral, non ignoramos o mesmo que nos empuxan, por iso non serven para definirnos como persoas (Música Blanca)</blockquote>

Sen ter en conta os eslabóns nos que se tece a nosa faceta máis social, manterse ao día é complicado porque a vertixe do progreso nos balancea entre nostalxias e apocalípticos prognósticos. E, con todo, a cidadanía búscase a vida.

Antonio Fontenla Ramil é un destacado empresario do sertor da construción, a promoción inmobiliaria e as enerxías renovables. E é tamén, desde 2002, presidente da Confereración de Empresarios da Coruña (CEC). e da Confereración de Empresarios de Galicia, ademais doutra longa relación de cargos institucionaes e de representación a nivel estatal e internacional.

A súa vocación asociativa e longa experiencia levoulle a ocupar altos cargos nas organizacións empresariais coruñesa, galega, española e comunitaria. En 1994 converteuse no primeiro empresario español que ocupou a presidencia da Confederación Europea da Construción (EBC). En 2001 deixou o ámbito de representación sectorial ao asumir a presidencia da Confederación de Empresarios de Galicia, cargo que ocupou ata 2013.

Desde 2002 ocupa tamén a Presidencia da Sociedade de Garantía Recíproca AFIGAL. Así mesmo, é vogal do Consello de Administración da Autoridade Portuaria da Coruña e, desde 2010, Cónsul Honorario de México con xurisdición nas catro provincias galegas.

En xullo de 2012 foi galardoado co premio “á mellor traxectoria profesional” outorgado pola revista Executivos. Pero Antonio Fontenla é, como toda persoa feita a si mesma, un gran humanista e afeccionado á historia, un excelente conversador e un namorado da súa cidade.

Conversando sobre a ciudade, a vida, o futuro...

“ao traballar aprendes a dónde vai dirixido o coñecemento”

Antonio Fontenla foi un dos primeiros valedores do proxecto dMudanza desde os seus inicios, alá por 2013, cando empezaba a debuxarse a idea orixinal por mor dos 50 anos de historia de A Refinería na Coruña. Desde entón mantivemos máis dunha (longa) conversación que nos foi axudando a situar o proxecto no contexto da cidade desde un aspecto que sempre nos pareceu fundamental: a economía cidadá.

Por situarlo de forma rápida se le suele definir como empresario y presidente de la Confederación de Empresarios. Sin embargo, ambas etiquetas son claramente insuficientes para definir todo lo que abarca su extensa, e intensa, trayectoria personal y profesional.

Por situalo de forma rápida adóitaselle definir como empresario e presidente da Confederación de Empresarios. Con todo, ambas as etiquetas son claramente insuficientes para definir todo o que abarca a súa extensa, e intensa, traxectoria persoal e profesional.

Antonio representa a segunda xeración á fronte dunha empresa familiar que se achega aos 100 anos de historia e que foi levantada polo seu pai, a quenrecorda con cariño e admiración, desde a nada:

O meu pai foi un home extraordinario, feito a si mesmo. Segundo contábame a miña nai, era capaz de saír de casa con abrigo e regresar sen el, porque, se atopaba a un pobre pola rúa, regaláballo. Nacido en Nigoi, unha aldeíña de Pontevedra, veu á Coruña a labrarse un futuro. Como necesitaba traballar, viuse obrigado a realizar todos os seus estudos en cursos nocturnos. Dotado dunha gran intelixencia natural e do don da simpatía, non tardou en trabar amizade con xente ben relacionada, e en 1928 fundou a construtora Fontenla. A empresa foi facéndose un nome e posicionándose no sector, ata que en 1960 o meu pai morreu de enfermidade, aínda nova e activo. Como Fontenla sempre fora unha empresa moi paternalista, recordo que centos de persoas colapsaron a rúa de casa nunha manifestación espontánea de duelo popular.

Sin duda ha heredado mucho de lo que admira en su padre, pero destaca especialmente la capacidad de trabajo y su convicción en el poder de las redes, que le ha llevado durante décadas a batallar entre las innumerables tensiones del ámbito asociativo… incluso a nivel internacional. Sin embargo no le ciegan las alturas y encuentra el tiempo para conversar. Sobre todo si el tema se refiere a su ciudad, a la que adora hasta cuando pone el acento en lo que se debería haber hecho de otra manera: “Coruña era una ciudad que vivía apaciblemente…”

Con Antonio Fontenla inauguramos la línea de los “Conversando con” realizados específicamente para este proyecto. Porque o proceso de reflexión dunha cidade necesita moito espazo conversacional para traer a primeira liña as biografías da memoria e a súa achega a perspectiva dunha traxectoria vital que conxuga o local co global e o cotián coa perspectiva de futuro, sen perder nunca de vista a grandeza do pequeno.

Nesta conversación condénsanse boa parte dos fíos temáticos e argumentais do proxecto dMudanza.

Publicación na Web da CEC

Ponencia de Antonio Fontenla nas xormnadas A Innovación nas políticas locais de emprego

“Mirar polo ben común”: Antonio Fontenla & Xulio Ferreiro: Man a man entre o actual alcalde de A Coruña e o presidente da CEC.

Se algo necesita a cidadanía para vivir razoablemente tranquila é poder confiar na altura de miras dos seus representantes institucionais. E iso que significa? Pois ante todo que nos transmitan calma, e que traballen xuntos para responder a unha simple pregunta: * Que van poder contar os nosos fillos e netos? O problema non está nas diferenzas de enfoque, ao contrario, a diferenza é un valor porque contribúe á procura de solucións innovadoras e consensuadas. Pero… como xerar esa confianza nun momento tan delicado, de continuo estado de alerta e profundas transformacións sociais e económicas? <blockquote>As cidades non son o seu pasado nin o seu futuro, son o seu presente: a realidade na que todo conflúe. Pero tamén son o marco onde o local e o global se (con)funden nunha enmarañada rede de voces que se enredan en múltiples capas.</blockquote> O institucional adoita moverse entre actos públicos e ocres protocolos, por iso pedimos aos representantes do sector empresarial, Antonio Fontenla, e da ciudade, Xulio Ferreiro, que conversaran fuera de los entornos habituales. que conversasen fose das contornas habituais. E que mellor contexto que o emblemático Club do Mar, coa súa historia de crouwfunding ciudadano e esa inmellorable ubicación. A historia fana as persoas Antonio e Xulio (así de próximos mostráronse os dous) non fai moito que se coñecen, mesmo é probable non se chegaron a atopar de non ser polo relevo institucional que se produciu nos últimos comicios municipais, de aí a visión simplista e prexuízos (o “veterano” e “o que chegou por casualidade”) dos seus respectivos círculos e cos que ambos rin na conversación. Aceptaron o reto á primeira e sentáronse a conversar desde as súas respectivas responsabilidades pero, ante todo, como o que son: un empresario e un profesor de universidade. E esa conxunción de talentos e aptitudes, xunto coa actitude próxima, puidese ser o punto de partida para que, como din na súa charla, “Coruña poida ser o que debe ser”. Este man a man entre o actual alcalde da Coruña e o presidente da CEC non tiña un obxectivo definido nin un guión, tan só unhas referencias no contexto deste proxecto de reflexión da cidade, por iso a conversación resulta comedida e relaxada pero con ese ronsel de responsable proximidade coa que se exploran as persoas intelixentes que saben que negociar non é restar senón engadir. Dous namorados da súa cidade cun obxectivo compartido: o ben común. Pero tamén comparten a certeza de que os bos desexos non deben moverse entre ambigüidades, senón con obxectivos definidos e deseñados. Por iso, aínda que durante a conversación xorden recordos compartidos e enfoques comúns, tamén asoma a zona crítica xa que ambos son conscientes da necesidade de delimitar un marco de actuación claro que permita deseñar un futuro no que apeteza habitar e seguir construíndo. O máis importate de poder * escoitar como conversan os nosos representantes institucionais é como contribúe ao proceso de construír confianza, con todo o que implica:

• Fomentar a capacidade de diálogo: Se queremos unha cidadanía dialogante han de selo, ante todo, os seus representantes. Fan falta moitas conversacións para atopar camiños e xerar acordos. Con todo, vivimos a golpe de titulares efectistas e, a maior parte das veces, manipuladores. Non hai tempo para pensar, para conversar, para reflexionar…
• Contribuír a xerar visión: Sempre haberá diferenzas de enfoque ou conflitos de intereses porque é o que comporta a dinámica dunha comunidade viva, pero para seguir construíndo futuro hai que abordar os conflitos como oportunidades.
• Axudar a construír elos para as diferenzas: Os nosos representantes institucionais son ás veces o único punto de encontro entre colectivos cidadáns aparentemente enfrontados. Non pode haber temas tabú, o que fai falta é poñelos encima da mesa e ter vontade de diálogo.
• Reforzar o orgullo e a actitude emprendedora: Estamos afeitos á foto institucional que xeran os actos oficiais pero poucas veces podemos achegarnos ao proceso de suavizar diferenzas e construír acordos. Entender as dificultades fomenta a implicación e a responsabilidade que todas as persoas temos nas decisións da cidade.

A conversación

“Podías chegar a rematar os estudos e non sabías nada da túa cidade”

A historia da cidade, e de Galicia, cando nós eramos pequenos non se estudaba, só estudabas historia de España.

José Manuel Gutiérrez, Guti como lle coñecemos a maioría desde a súa etapa de estudante, é xornalista, e dos de raza. É dicir, non dos que corren tras o titular fácil senón dos que investigan e documentan, por iso os seus compañeiros de traballo recorren a el cando fai falta poñer en contexto as urxencias xornalísticas que se solapan no día a día.

Cando lle chamamos para contarlle do proxecto pensabamos no seu gran coñecemento da cidade pero atopámonos un vínculo especial coa idea desde a que empezamos a indagar xa que tiña dous anos cando a súa familia trasladouse de León a Coruña seguindo o ronsel profesional do seu pai, un dos pioneiros que contribuíu á posta en marcha da Refinería. De feito, ao final da conversación evoca o seu recordo nunha preciosa Metáfora da Memoria.

“Non me gustan os profetas”

Guti non gusta de análises superficiais. Tras a súa aparencia relaxada como de profesor de historia, a súa gran afección, asoma pronta a mirada escéptica e crítica, tallante incluso, contra a moda de visionarios e ilusionistas que nos invaden: “Quen sabe como vai evolucionar unha empresa ou un sector”. E en realidade, por máis importantes que nos guste crernos, o futuro empezou hai moito tempo.

Cidades estratéxicas somos moitas pero outras teñen máis capacidade para facerse ver e para presionar

Esa tarde de domingo na sala de reunións da Opinión, o sol foise escondendo tras os tellados mentres percorriamos a historia entre as rúas dunha cidade que a pesar seguir tendo o centro como referencia desmantelouno para levalo nos arredores.

Estas conversacións nunca teñen un guión pero, como bo xornalista, Guti parecía telo na súa cabeza. Máis parecía un inicio, iremos vendo.

A conversación

Unha cousa que para min define a Coruña é o centro como referencia, en Vigo non oes a ninguén dicir ao centro… E non dis vou ao centro senón vou baixar ao centro

Sen embargo, "o centro" é un concepto tan relativo...

Callejeando pola memoria:

• Una calle para el profesor

“Pluralidade de modelos posibles”: Juan Freire & José Manuel Sande

Adoita ocorrer que, a pesar da súa proximidade, as persoas “dispostas” son as menos “dispoñibles”, porque as horas e os días resultan insuficientes para o seu espírito inquieto e hacedor. Iso é o que nos ocorreu cos protagonistas de leste “Conversando” pero, tras algunhas dificultades de axenda para reunilos no tempo e o espazo (físico), decidimos substituír a comida dun frío e desapracible luns de decembro para gravalos neste man a man no Planetario da Casa das Ciencias.

Os protagonistas deste “Conversando” son José Manuel Sande, concelleiro de Cultura, Deporte e Coñecemento da Coruña e Juan Freire, ideólogo e home de acción, prescriptor de tendencias e emprendedor á vez que empresario. Ambos, facendo gala da súa elixida condición de intelectuais activistas, empezaron por presentarse ordenadamente. Pero no tanto polo que son senon polo que queren provocar: disrupción.

A súa mirada ao pasado é pura consciencia do proceso no que estamos a construír o futuro e incita ao activismo social en todos os ámbitos. Sande fala de “ biopolítica” porque “a vida e a experiencia son indisociables” e Freire destaca a “importancia de detectar o proceso”:

Estamos nn momento curioso porque [este movemento] explotou agora pero xa estaba ocurrindo

A conversación resulta engañosamente fluída porque a pesar da súa ordenada substitución na quenda de palabra van tecendo unha complexa rede de anotacións e preguntas para entender esta realidade que parece querer atraparnos na súa paradoxal rapidez-lentitude:

A sensación de que “isto non cambia” a pesar de estar desbordados polos acontecementos.

As traxectorias de Freire e de Sande están moi ligadas á educación e á cultura e, a pesar dalgunhas diferenzas de perspectiva polos seus actuais ámbitos profesionais, comparten interese e inquietudes pola complexidade do cambio cultural ligado ás novas formas de relación que deben trasladarse á política. Por iso insisten en que todo o que estamos a vivir é parte do adestramento e o proceso de aprendizaxe.

O futuro está por escribir. A cidadanía vaise dotando de discurso e ferramentas, conseguíronse importantes logros pero… e logo que? Porque non se trata de combater, nin de eliminar, senón de abrir espazos nos que poidan convivir as diferentes metáforas e linguaxes que agora parecen non entenderse porque non se falan.

E, con todo, ese é o obxectivo, deseñar a forma de seguir facendo camiño desde a pluralidade de modelos posibles. E todo necesita tempo… e perspectiva:

Freire: O problema é ter que (e querer) esixir aos proxectos resultados inmediatos

Sande: Mírase todo con lupa buscando resultados “ao cambio” e iso pódenos levar a unha decepción amplificada

Este Conversando sitúanos no punto medio inter-xeracional da proxección temporal do proxecto “De Mudanza”. E tamén no que debe ser o eixo central da sociedade: a educación e a cultura. Porque é necesario certo punto de madurez para saber escoitar “o que contan os nosos pais e avós” e, á vez, para poder dirixir a ilusión e a capacidade de facer a “o que van poder contar os nosos fillos e netos”.

A conversación

Dicíamos en 2011...

Falamos con Juan Freire de tendencias e de non-modelos, de preocupacións reais e miopías lexislativas, da necesidade de pontes que habemos de cruzar para que sociedade e economía esperten do seu letargo. Pero tamén de cidades con exceso de identidade que necesitan enfoque e dinamismo e de tecnoloxías sociais, que cambian a forma en que a xente se organiza. Porque vivimos nun mundo paradoxal e mentres nos pelexamos pola regulación do mercado laboral, a xente a pé de rúa evoluciona cara a un novo modelo cultural no que traballa en proxectos e valora a autonomía persoal.

A división entre traballo e vida, entre o persoal e o profesional, é cada vez máis difusa. E non é só a crise, que tamén, é unha nova forma de vivir.

Xa non se concibe o modelo de consumo pasivo, os procesos son participativos e inspiradores e necesitan novos espazos de colaboración que non encaixan na rixidez das estruturas que nos empeñamos en manter. Teremos que repensalas? Só hai que mirar o que está a ocorrer no mundo e non seguir empeñados en “vernos” como periferia, pero con matices porque o contacto físico si importa para afianzar relacións.

A construción de redes sociais privadas fai que, en contra do que parecía, cada vez concentrémonos máis e iso ten dous efectos: En calquera sitio pode xurdir un nodo de actividade pero… pódennos desconectar moi facilmente se non arrincamos ou nos falta ambición. Marchar é moi fácil cando se sabe “onde está o interesante”.

Así se auto-define José Manuel Sande

E as persoas vanse formando, coñecendo, van collendo o agarimo que teñen os seus antecesores a todo o sistema… Que é no que cremos, que a certos niveis o coñecemento só se pode transmitir porque che guste, porque lle collas agarimo… e que haxa un bo profesor, un bo mestre, claro

Jaime Castiñeira de la Torre, director xeral das empresas municipais Emalcsa e Emvsa, conversa con Manel Muntada ColelL, experto en desenvolvemento organizativo e xestión do coñecemento.

A historia da auga na Coruña é intensa e longa, peculiar e non exenta de tensións nalgunhas fases, con todo, diríase que no case oito anos que Jaime Castiñeira leva á fronte da organización, tivo tempo interiorizar o mellor da súa esencia para este futuro que nos invade a velocidade de vertixe.

A conversación con Jaime é rápida e directa, como o foi a súa decisión de poñer en marcha este proxecto cando lle presentamos a idea porque parece telo claro.

O triunfo desta empresa sempre vai ser ese pasado, e ese pasado é o que ten que marcar ás novas xeracións

Nesta esquina atlántica, que parece quedar tan lonxe de todo, suceden moitas cousas. Algunhas tan aparentes como o imperio nun sector tan maduro como o téxtil pero tamén outras que, sendo igualmente modélicas e exemplares, pasan desapercibidas, como a nosa empresa de augas, unha das poucas con accionariado 100% municipal e rendible, e na que destaca, desde os seus inicios, unha inquebrantable vocación de servizo pola implicación das persoas que fixeron, e fan, a súa historia.

Durante a conversación, Jaime destaca a humildade como principal valor da empresa e ten razón, porque é unha empresa pequena, que funciona moi ben pero non fai ruído e que non sente a necesidade de demostrar nada a ninguén porque “o importante, de verdade, é que salga a auga pola billa”. Ten claro que a mellor política de publicidade da empresa é que non se fale dela, porque iso significa que todo funciona.

No tempo que leva tocoulle afrontar varias substitucións institucionais, con diferentes cores políticas, e a crecente e incesante esixencia lexislativa en todos os ámbitos que lle afectan. Pero iso non impediu que Emalcsa seguise desenvolvendo proxectos propios como a renovación da Rede e outros relativos á comarca, como a planta depuradora, ou a evolución tecnolóxica da cidade co proxecto Smartcity.

Jaime sabe que a clave dese futuro segue estando na especial implicación que sempre se respirou nesta empresa e por iso é bo recoñecer, e manter, o coñecemento que se transmitiu desde o agarimo, a vocación de servizo e a capacidade para detectar e solucionar problemas. Porque non debe romper o que xa funciona, por iso é importante que a cidadanía vexa e coñeza o que hai detrás desta empresa: “as persoas, sempre son as persoas”.

eu non quero perder o manexo das tubaxes, o manexo da planta da Telva, o coñecemento de Cañás… Iso é o que non podemos deixar que se perda

O porto como motor de desenvolvemento e a economía cidadá

Ángeles, muller carismática, empresaria e política. Jesús Etchevers, presidente durante un par de décadas de ARPESCO, a asociación de armadores, e empresario. Gran coñecedor do sector da pesca e o seu percorrido lexislativo de todo o proceso de integración na UE.

Ambos xubilados pero, antes e agora, activistas e combativos en todos os seus ámbitos de desenvolvemento.

José Antonio Orejón Pajares, foi director da empresa de Augas da Coruña, que así se chamaba nos seus inicios como empresa privada. Tocoulle vivir o longo proceso de municipalización da empresa e, xunto co seu equipo, formou parte de importantes fitos de transformación das infraestruturas da cidade. Gústalle definirse como “unha persoa moi afortunada” xa que tivo a gran sorte de estar no sitio oportuno no momento preciso. Intuia que non era tan sinxelo pero, tras a nosa longa conversación, o que teño son algunhas certezas de que as cousas non son exactamente así.

Cando un amigo diche “vou poñer no meu curriculum que son o teu amigo” case se che saltan as bágoas porque xa non che poden dicir nada máis

Cando empezamos co proxecto, esta conversación con D. José Antonio Orejón era unha hipótese pouco probable xa que desde o seu retiro na empresa mantívose bastante á marxe da vida pública. Sen dúbida resultou fundamental a intermediación do seu fillo José Manuel, actual director técnico de Emalcsa, a través de quen lle fixen chegar información ampla sobre o contexto global do proxecto dMudanza. E non só lle gustou senón que parece que chegou no momento oportuno.

A súa vida profesional estivo marcada pola cortesía do “vostede” porque “era extraordinariamente cómodo para o respecto (mutuo)”, pero iso acabouse ao pasar “ao pelotón dos xubilados” no que as barreiras profesionais xa non teñen sentido. Pero tamén porque os tempos cambiaron e o tuteo desenvolveuse tanto que é o máis natural. A boa educación xa non depende diso, senón doutras cousas.

Di que a súa traxectoria foi longa pero “a máis normal e a máis tranquila”. Aos 25 anos era enxeñeiro, pero daquela a carreira eran 7 anos, sete cursos regrados… facendo o ingreso á primeira. Tan só once anos despois, con 36, asumiu a dirección da empresa. Nas fotos véselle moi nova (un “ pipiolo”) pero di que foi fácil, porque puido aprender o oficio con persoas tan carismáticas e que sabían tanto como D. Tomás Fábregas e D. Enrique Touron (pai).

Pola contundencia coa que se expresa, diríase que debuxou a súa vida con esa precisión técnica propia da súa formación de enxeñeiro, pero non.

Dixen, sempre que alguén me fixo mirar un pouco cara atrás que fun unha persoa extraordinariamente afortunada menos dous puntos, un moi ao principio da miña vida que foi o falecemento do meu pai moi novo, el e eu, el con 43 anos e eu con 13. E logo, pois unha circunstancia que se produciu recentemente que, bo, tampouco é obxecto o falar dela, cando perdín á miña muller o ano pasado.

Nesoutro intervalo, fun a persoa máis afortunada do mundo… porque circunstancialmente, como sempre se di, é estar no sitio oportuno no momento oportuno… a min tocoume, por sorte, estar e, tentei aproveitalo. E entón tocoume vivir moitísimas experiencias non soamente na empresa, no abastecemento de auga, senón na universidade, no colexio profesional… en moitísimos sitios. E ademais co impulso que sempre se me deu desde a familia, foi moi fácil.

A única pregunta que me facía de cando en vez é “están a dicirme que isto está a saír ben, pero se estivese outra persoa se cadra faríao mellor.

Pero esa pregunta era a que o movía a non conformarse: “Non é falsa modestia nin moitísimo menos porque como todo, todo pode mellorarse e cometéronse fallos porque o absoluto non sería humano e se de algo presumín é de tentar ser humano”

Coincido en parte porque o factor sorte de pouco serve se non es a persoa adecuada e non tes a predisposición para afrontar retos. Pero insiste: “A oportunidade era tan clara, tan clara, tan clara, que a verdade que non custou ningún esforzo extraordinario”.

Estaba todo tan ben feito, tan ben feito ata que eu tiven que asumir a responsabilidade que case, case, o camiño estaba marcado. E entón con esas hipóteses, a empresa é moi sinxela porque non ten nin a gran tecnoloxía… senón o que ten é responsabilidade

As case dúas horas de conversación fixéronse curtas porque a historia da cidade, a da empresa e a dos inicios da universidade, están cheas de nomes de persoas ás que lembra con agarimo e respecto. E de anécdotas, como a de cando recentemente entrado na empresa D. Ricardo mandoulle a “ desasnar” a unha das obras emblemáticas, ou a do convenio que houbo que asinar para os enterros de Seixurra mentres se construía a ponte na presa de Cecebre.

E é que a vida é moito máis que un cronograma de datas e referencias porque o importante está na intrahistoria na que se tece a memoria colectiva, como aquel singular asesinato de 1908, un ano no que empezou, ao fin, a chegar o augan ás billas da cidadanía. O mesmo ano no que Dna. Emilia Pardo Bazán recibiu o título de Condesa, morreu Curros Enríquez e o Deportivo xogou os primeiros campionatos oficiais no Corralón da Gaiteira.

Aínda que me tocou coñecelo nesta nova etapa na que abandonou o “vostede”, creo entender por que se gañou o agarimo e o respecto das persoas que traballaron con el.

Hai persoas que a súa traxectoria vital adquiren unha relevancia nas que o personaxe case supera á persoa. Con todo, o importante deste proxecto é o proceso e os espazos de conversación que xera onde se pon en contacto ás persoas por encima de “os seus personaxes”. Porque o obxectivo non é quedar nos datos senón que estes despréndanse dos relatos persoais.

E todo empeza na forma de mirar e ver a vida desde o cotián, nesa mirada “a pé de rúa” coa que desde nenos, empezamos a compoñer nosa propia realidade:

Sosteño que a consultoría e todas aquelas profesións directamente relacionadas coa axuda e o asesoramento profesional ou persoal, ademais de experiencia, requiren dun coñecemento humanístico e científico amplo e ecléctico, que vaia moito máis alá da teoría ou metodoloxía especializada, que engada criterio, amplitude de miras e, en definitiva, favoreza a comprensión e estimule a empatía coas persoas coas que se traballa e nas que incide a nosa intervención. Cómo aprendo

Manel Muntada é experto en xestión do coñecemento, desenvolvemento organizativo e xestión do cambio. Consultor e formador. Actualmente desenvolve o seu labor de consultor como director da marca profesional [cumClavis]

A conversación é unha pérdida de tempo moi agradable

Innovación no sector público

A tecnoloxía como medio para...

A tecnoloxía xa non é o futuro, simplemente “é”. En realidade xa case nin sorprende porque o esperamos todo dela á vez que nos debatemos na vertixe que transforma os nosos usos e costumes. Ou non tanto? Vivimos un momento apaixonante no que os avances tamén parecen recuperar outros momentos da Historia, como ocorre coa volta ao taller que nos trae a impresión 3D e a cultura maker.

Porque así era a vida non fai tanto… A xeración que acudiu a estas escolas como a que pon marco á conversación agora whatsappea cos netos, saca fotos co móbil ou mesmo teñen un perfil en facebook. Talvez non a maioría, é certo, a fenda dixital existe, pero son conscientes da presenza da internet nas nosas vidas: a inutilidade dos bancos cando cae a conexión, o expediente médico en pantalla, a videoconferencia coa familia…

E, case sen darnos conta, a maxia dos símbolos da aprendizaxe e do coñecemento que nos acompañaban fóronse convertendo en metáfora do que a tecnoloxía vai rescatando. Porque niso consiste a innovación, en detectar as preguntas que aínda non coñecemos.

Mentres tanto seguimos facendo camiño, aínda que a unha velocidade de vertixe. Talvez ese é o principal reto que se expón Carlos, que INEO sexa capaz de ir por diante do etéreo linguaxe da “transformación dixital”.

Agustín González e Goio Borge, ambos os empresarios e con amplos coñecementos sobre o sector de reciclaxe e medioambiente, pero con suficientes diferenzas na súa traxectoria e perspectiva para permitir que asome a disrupción.

Residuo... Refugallo... É un activo!

Ameazas e oportunidades: a sombra da Administración

Baixo as etiquetas de sensibilización e difusión da cuestión medioambienal, proliferan todo tipo de eventos nos que se re-mesturan sen criterio, nin pudor, o educacional e os consellos verdes coas restricións normativas e as oportunidades de negocio. E detrás de case todas, os mandatos da UE e o armazón burocrático administrativo que no noso país se ramifica en diferentes niveis. Unha tolemia.

A sombra da administración é moi alongada e a súa (falta de) visión planea durante toda a conversación enriquecéndose coas diferentes perspectivas dos interlocutores:

Está a xerarse coñecemento permanente que a administración é incapaz de dixerir e “normaliza” lexislando. Pero… por que “defenderse lexislando” no canto de “afrontar os problemas con decisión e liderar”?

Os retos son importantes e a pregunta é obvia: Vai estar a administración á altura? Fanse cosas pero unha administración non fala coa outra… É dicir, hai datos, e posibilidade de solucións pero “é complicado” porque a información que non se pode traducir en acción ten pouco valor.

• Hai que entender á administración con “os seus problemas”?
• A vertedura dun día convértese nunha lexislación. Ocorre algo e a administración saca unha regra xeral para tranquilizar á poboación pero crea outros problemas, ou circunstancias restritivas que os van a crear.

Entrevista na Ser sobre a presentación da publicación do estudo “Empresarias Xubiladas”: Porque... a que se dedicaban as mulleres?

“Memoria histórica” non me parece unha definición correcta se só implica enfrontamento e arquivo mentres se pasa por alto o que debe ser o seu obxectivo, que necesariamente ha de enlazar co motivo que orixina a necesidade de recuperación: xustiza, aprendizaxe, progreso… Depende! Se falamos de persoas, non me adoitan gustar as grandes teorías porque * o colectivo non é senón un conxunto de identidades persoais enredadas no marco dun contexto. Todo isto pensei en 2008 cando a presidenta fundadora das organizacións de empresarias de Galicia sublevábase, con razón, polo que consideraba unha oportunista manipulación das institucións ao organizar a exposición “*Pioneiras“. Coñecendo a miña afección para cuestionar e a investigar, acudiu a min co que ela pretendía que fose a gran homenaxe ás que estaban vivas. E queríao… Xa! A pesar da miña afección ao relato, o que me resultou especialmente satisfactorio foi a procura de enfoque para a construción do contexto, ata que chegamos á conclusión de que o punto de partida tiña que ser a “percepción social e o tratamento histórico respecto a a actividade empresarial das mulleres”. <blockquote>O que si proba esta carencia é a herdanza de séculos de silencio que axuda a contextualizar a percepción social e histórica do traballo das mulleres cobrando sentido, máis que nunca, a diferenciación traballo-ocupación-salario-emprego.</blockquote> “De feito, unha das principais conclusións, de carácter cualitativo, refírese á constante omisión, por pudor cando non mal intencionado esquecemento, respecto a datos que relacionen o traballo e a ocupación das mulleres co diñeiro, de lexitimar os seus intereses e aportacións económicas incluso cando esta se refería claramente a actividades “extradomésticas” e remuneradas“. Se algo se pon de relevancia nestas páxinas é que, baixo esa expresión de “actividades extradomésticas remuneradas” ocultábanse auténticas iniciativas empresariais que, en moitos casos, non só constituían o único soporte económico senón que crearon e dinamizaron auténticas redes comerciais. E todo isto nunha época na que a tradición, pero sobre todo a lei, prohibía ás mulleres exercer e liderar ningún tipo de actividade económica remunerada. Nin sequera dispoñer do seu propio diñeiro en casos de herdanzas. Por iso dicía ao principio que o importante dos traballos de recuperación está na construción do contexto pero, para iso, a perspectiva histórica implica preguntarse polas causas dese silencio e a relación coa situación actual. E contalo é importante porque as palabras son un instrumento poderoso. </WRAP> ===== Javier Tamarit y Iago González =====