a_pre-tension_da_obxectividade [dMudanza: Construyendo la Memoria del Futuro]

Esta página es de solo lectura. Puedes ver la fuente pero no puedes cambiarla. Pregunta a tu administrador si crees que esto es incorrecto.
<fs large><color #6495ed>**Dos datos aos Relatos**</color></fs>  /  <fs x-large><color #6495ed>**A pre-tensión da obxectividade**</color></fs>

<blockquote>**“//O mito ten unha forza lírica e unha beleza estética da que a historia carece. O mito rectifica a historia, é coma se dixese: poida que as cousas non sucedesen deste xeito, pero así é como debesen ser, como queremos lembralas, e unha derrota heroica é máis digna de memoria que unha vitoria dubidosa//”**.</blockquote>

<blockquote>Porque desde o mesmo momento é que che expós a necesidade de “contar” xa estás a formar parte do proceso para construír unha nova realidade.[[http://www.proxectomascaras.com/2011/04/mascaras-planifica-que-algo-queda/|Planifica, que algo queda]]</blockquote>

<blockquote>//**A cidadanía non sempre ten razón, pero sempre ten razóns**// (Jordi Borja)</blockquote> 

====== A obxectividade non existe ======
----

<WRAP center round box 90%>
{{:1_de-datos-a-relatos:palabras.jpg?270 |}}As palabras son un instrumento poderoso pero perden a súa esencia se na procura de precisión recorremos a etiquetaxes e formalidades de laboratorio.

A “realidade” ten múltiples relatos por iso, desde o mesmo momento en que che expós a necesidade de “contar”, estás a formar parte do proceso para construír unha nova realidade.

Tampouco se pode  objetivar “o coñecemento”, tan só detectar os seus fitos dentro do proceso en que se xera porque, aínda que a todos apóianos a (propia) experiencia, **o coñecemento xorde cando aprendemos a xeneralizar as preguntas, non as afirmacións**.

E continuando con esta inmersión no ronsel da dúbida, cabe tamén cuestionar se é posible, e que achega, o [[http://blog.cumclavis.net/2014/09/lo-individualmente-colectivo.html|relato do colectivo]] xa que “a contorna actúa como un  alambique a través do cal depuramos e destilamos aquilo que, ao final, acabamos sabendo”.

<fs medium>**O carácter social da memoria**</fs>

<blockquote>//Calquera recordo, aínda que sexa moi persoal, existe en relación cun conxunto de nocións que nos dominan máis que outras, con persoas, grupos, lugares, datas, palabras e formas de linguaxe, mesmo con razoamentos  e ideas, é dicir, coa vida material e moral das sociedades das que  formamos parte//. (Maurice Halbwachs)</blockquote>

A nosa memoria é social porque [[http://www.proxectomascaras.com/2012/10/javier-tamarit-al-principio-esta-la-relacion/|non hai construcción humana na soedade]]. Os recordos [[http://blog.enimaxes.com/2016/01/comos-y-porques-iii-el-ritmo-del-tiempo/|xorden das ideas e percepcións]] que temos nun tempo que denominamos “presente”, un concepto tan subxectivo como aleatorio xa que as horas e o calendario non son senón mera referencia aos acontecementos e vivencias que o dividen, pero non o enchen xamais. O tempo, e por tanto a memoria que o evoca, non é senón unha rede de niveis de narración que pode, e adoita, incluír diferentes procesos  interindividuales, de grupo e dinámicas sociais.

<blockquote>//No desenvolvemento continuo  da memoria colectiva, non hai liñas de separación netamente trazadas como na historia, senón máis ben límites irregulares e incertos. Pero, ademais, a existencia de diferentes grupos no seo das sociedades  dá lugar a diversas  Memorias colectivas, mentres que a Historia pretende presentarse como a memoria universal do xénero humano//. (Maurice Halbwachs)</blockquote>

O marco social da memoria é un aliciente para a investigación e a aprendizaxe, pero esta riqueza pérdese ante a “ pretenciosa obxectividade” da Historia, cuxa rixidez non ten un significado real para ningún dos grupos que foron actores dos acontecementos. A memoria colectiva é un conxunto de relatos  intemporales que desenvolve o recordo do que aínda existe na conciencia do grupo que a mantén. Non hai oposición presente-pasado porque as redes interpersoais e os grupos [[http://blog.cumclavis.net/2016/03/el-conocimiento-no-se-jubila.html|non desaparecen de repente]].

<fs medium>**Dialogar as biografías da memoria**</fs>

Na nosa “[[http://www.wordreference.com/definicion/pretensi%C3%B3n|pretensión]]” de acercarnos aos procesos de [[http://www.enpalabras.com/blog/2015/10/desbloquear-el-conocimiento-deen-las-ciudades/|coñecemento e reflexión da cidade]] hai moito de //aspiración, deseo e propósito// de aprendizaxe, pero nada de //ambición pretenciosa e desmedida// por “descubrir verdades objetivas”. obxectivas”. Porque somos conscientes de que na procura [[conversando_con#antonio_fontenla|dos relatos]], estamos a pasar a formar parte deses lazos invisibles dalgunhas redes da memoria colectiva.

Tampoco hai pre-[[http://www.wordreference.com/definicion/tensi%C3%B3n|tensión]] por esixencias e obxectivos desmedidos ou alleos,  porque [[http://de-mudanza.net/wiki-del-proyecto/|traballamos desde a premisa]] de que a obxectividade non existe.
</WRAP>
\\

<WRAP center round box 90%>
**[[http://www.enpalabras.com/blog/2014/04/la-vida-en-un-apunte/|A vida nun apunte]]**

<blockquote>A simplicidade consiste en subtraer o que é obvio e engadir o específico – John Maeda</blockquote>

{{::1_de-datos-a-relatos:bloc-de-notas.jpg?200 |}}
Con todo o obvio pode ser tan complexo como elaborar a lista da compra para ese storytelling cotián que, contemplado en perspectiva, define a nosa traxectoria vital.

Porque entre o imprescindible e o desexable,  fluctúa a atención que dedicamos aos ingredientes e a intención que esconden. É dicir… Esas “inofensivas” cuestións que se camuflan nas urxencias cotiás”

O complicado da simplicidade consiste en saber se a lucidez está en poder  abstraerse da contorna ou en ser capaz de distinguir, na inmediatez, a orixe dos grandes problemas e o ronsel fugaz de oportunidades.

Os ingredientes son as opcións pero o obvio e o específico requiren distintas ferramentas. E contas diferentes historias. 
</WRAP>
\\

===== A (im)perfección da maquinaria =====

<WRAP center round box 90%>
A mediados do século pasado un  reloxero suízo creou unha máquina composta por múltiples pezas cuxa única finalidade era a de manterse en movemento. O dispositivo tan só vira e rota así que a bautizaron como “a máquina que non fai nada”.

{{ youtube>Bp4tGTNNi1I?550x310 }}
\\

Esta pequena marabilla artesá, que se exhibe no  Craftmanship  Museum, paréceme a metáfora perfecta das cidades: sinxelamente, e a pesar de todo, móvense. Faime pensar na sinfonía de persoas, comunidades e organizacións que se foron axustando en distintos planos temporais por iso, o que realmente resulta fascinante, son as engrenaxes que fan posible todo ese movemento. [[http://www.enpalabras.com/blog/2015/10/desbloquear-el-conocimiento-deen-las-ciudades/|Desbloquear o coñecemento de/nas cidades]]
</WRAP>
\\
===== Un futuro urbano cun corazón antigo =====

<WRAP center round box 90%>
<blockquote>A cidade fíxose “global” e os cidadáns “locais” sentense expropiados.</blockquote>

**A desposesión urbana**

{{ :1_de-datos-a-relatos:playa-de-razor_principios-xx.jpg?500 |}}
<blockquote>A cidade cambia máis rápido que o corazón dos seus habitantes” así dixo, aproximadamente,  Baudelaire, un dos máis sensibles observadores da cidade moderna. Unha reflexión que sendo certa pode levar á conclusión que as resistencias ao cambio expresan unha nostalxia dun tempo que xa non existe, un “ passeismo” (perdón polo  galicismo) oposto ao progreso. Con todo a cidade é un espazo que contén o tempo e borrar as pegadas do mesmo é un  empobrecimiento colectivo que levado ao límite significa a morte da cidade.

A arquitectura sen historia, non integrada ás súas contornas, non  vitalizada por un uso social intenso e diverso, é un corpo inerte, é arquitectura-cemiterio ( Ingersoll). O corazón, os sentimentos e as emocións dos cidadáns expresan o fluxo vital necesario entre continentes e contidos da vida cidadá. A cidade existe na medida que é apropiada polos seus habitantes, progresa pola interacción entre persoas e grupos distintos que desenvolven algunhas pautas e linguaxes comúns, se  cohesiona mediante o sentido invisible que aqueles atribúen aos seus referentes físicos que marcan  simbólicamente o territorio. [[http://www.ub.edu/geocrit/b3w-584.htm|Jordi Borja]]</blockquote>

A homoxeneización non é só física, instálase tamén nas pautas culturais e as formas de consumo, e tamén na transmisión dos medos e das incertezas. A reacción  identitaria, a valorización da diferenza, a recuperación ou a  reinvención da historia e da cultura “locais” é a inevitable reacción ante a homoxeneización global.

**[[http://ciudad.blogs.uoc.edu/post/131084057960/seremos-capaces-de-aprovechar-el-turismo-para-una|¿Seremos capaces de aproveitar o turismo para unha economía cidadá?]]**
</WRAP>
\\
===== Gobernanza: o novo e o vello =====

<WRAP center round box 90%>
**[[http://ciudad.blogs.uoc.edu/post/68979256373/hacia-una-gesti%C3%B3n-p%C3%BAblica-cooperativa-y |¿Cara a unha xestión pública cooperativa e colaborativa?]]**

<WRAP center round box 85%>
**Que espazos e procesos hai que crear para crear, conxuntamente, valor público?**


(…) Os sistemas cooperativos non son exclusivos das empresas creadas baixo dita fórmula xurídica, as cooperativas –o nome non fai a cousa, diriamos-. O  cooperativismo, a cooperación, o traballar conxuntamente, colaborando, creando sinerxias, dinámicas gañadoras e conciliadoras para todos os actores que interveñen, pode –e debe- ser un valor do que se poidan apropiar calquera tipo de organización social, política ou empresarial. **O único requisito para reclamarse cooperativo e colaborativo é selo. Practicalo nalgunha, ou todas, as dimensións da xestión da empresa.**

(…) Se aceptamos entón que unha nova realidade vaise impoñendo no presente e que sinala un futuro  crecientemente cooperativo e colaborativo, Non parecería razoable, por tanto, aplicar o mesmo principio e a mesma dinámica ao ámbito da xestión do público?, **Como podemos  cocrear cos cidadáns, entón?, Como se pode extraer o talento e aproveitar as capacidades de cada cidadán para o ben común?, Que espazos e procesos hai que crear para crear, conxuntamente, valor público?**

(…) Na contorna actual,  vertixinosamente cambiante, **o que limita o rendemento das organizacións, tanto das empresas como de o das administracións, xa non é tanto o seu modelo de negocio, de funcionamento, senón o seu modelo de xestión**.

(…) Por iso, é máis imprescindible hoxe que nunca, que podamos dispoñer canto antes dunha boa capacidade de xestión pública, capaz de atraer e potenciar todo o activo que reside na cidadanía. E por iso, **a xestión publica necesita incorporar, canto antes, persoas con visión e emprendedoras, con personalidade propia e con capacidade de ir máis aló do imposto pola tradición**.

Xustamente,**ese tipo de persoas** que sofren pola excesiva burocracia, aquelas que se preocupan porqué os requirimentos e procedementos non afoguen a capacidade innovación, aquelas **que pensan que os cidadáns son suficientemente intelixentes para achegar solucións aos problemas actuais**, aquelas que, en definitiva, son conscientes que a xestión tradicional -xerárquica,  autárquica e  despótica ilustrada, que aínda se practica moitos ámbitos tanto do público como do privado- é un lastre para un desenvolvemento económico sustentable das nosas sociedades.
</WRAP>
\\

**[[http://enpalabras.tumblr.com/post/126319607514/expresarse-no-es-lo-mismo-que-participar|Expresarse no é o mesmo que participar]]**

<WRAP center round box 85%>
- **Reivindicamos na rede o que aínda deberiamos esixir fóra dela? Sérvenos de válvula de escape para as nosas rabechas?**

O momento actual é terriblemente inmaturo. Non aguanta unha análise seria. **A palabra participación foise banalizado enormemente. Expresarse non é participar**. Expresarse é aproveitar unhas canles de comunicación e exposición pública que existen mentres que participar non é unha posibilidade técnica senón un proceso. Eu **vexo moitos espazos de participación pero moi poucos procesos de participación. Os que deberían facelo non están a organizar procesos de participación**.

Cando un xornal dinos «esta é a noticia de hoxe, pon o teu comentario», é para ir aí e repartir labazadas. Eu non fago comentarios, eu participo en procesos. Facer comentarios, para que? O xornalista vainos a ler e vai facer unha reinterpretación da noticia? Empezo a ser moi esixente. **Un  like, un  hashtag, un  trending  topic… non é participar. Temos máis capacidade que nunca de organizarnos para influír. Pero temos que definir que é influír**. Influír é por exemplo, parar a lei do aborto? Pois ir a Twitter para tentar parar a lei do aborto é un proceso mal deseñado. Hai que ser máis esixente cos deseños de procesos de participación.
</WRAP>
\\
</WRAP>
\\

====== Pode reflexionar unha ciudade? ======
----
<WRAP center round box 90%>

<blockquote>A nosa percepción da xente depende, en gran maneira, da posición en que nos atopemos, e somos pouco capaces de darnos conta de que esas percepcións son produto da nosa forma de ver o mundo, das nosas actitudes e non reflicten realmente a realidade exterior.</blockquote>

A [[http://www.enpalabras.com/blog/2015/10/desbloquear-el-conocimiento-deen-las-ciudades/|ciudade como ámbito de análise]] é un reto tan  goloso como esquivo. Adáptase mal aos procesos de investigación estandarizados porque **“o pasado” é un concepto ambiguo, relativo…** E facilmente  manipulable pola velocidade, cada vez maior, á que xeramos esquecemento.

Non podemos ancorarnos no pasado nin obsesionarnos co que está por vir, pero hai que aproveitar o coñecemento e a experiencia para poder chegar ao futuro desexado. **As cidades son o seu presente: a realidade na que todo conflúe e sobre a que podemos actuar**. 

Pero a cidade tamén é **o marco onde o local e o global se (con)funden nunha enmarañada rede de voces que se enredan en múltiples capas**. E é que non hai unha historia senón moitas, tantas como persoas que as habitan.

{{:1_de-datos-a-relatos:observacionciudad.jpg?200 |}}Para **entender o presente** das cidades necesítase perspectiva e iso implica empezar por detectar as conversacións que se foron xerando ao longo de, polo menos, tres xeracións. 

Porque as cidades móvense, son como unha sinfonía de persoas, comunidades e organizacións que se foron axustando en distintos planos temporais por iso, **o realmente fascinante, son as engrenaxes que fan posible todo ese movemento**. 

Os procesos de transformación son globais pero suceden a nivel local, e tras os principais fitos da historia tenden a quedar enterradas décadas de crecemento e adaptación mutua, de rutinas e de innovacións.
</WRAP>
\\
===== Que?, Por que?... =====

<WRAP center round box 90%>
<blockquote>Construímos conversando cara a dentro, pero o tránsito cara á reflexión vén do descubrimento tras deixar que os nosos pensamentos reflíctanse no universo que nos rodea. E nesa capacidade transgresora atopamos a liberdade para pensar os límites. E para poder esquecelos.

Dise que a supervivencia non depende de ser máis forte senón da capacidade de adaptación pero, se “o único constante é o cambio”, a que tipo de adaptación estamos a referirnos? Máis interesados no que sabemos que no que non sabemos seguimos sendo unha sociedade de crentes: puro síntoma de conformismo  adaptativo neste afán polas respostas.

A afirmación de que as contornas de baixa incerteza son cousa do pasado non é senón a constatación de ata que punto deixámonos capturar polas regras do mercado (que non a economía de mercado). **Se de verdade queremos considerar a humanidade das nosas vidas, a pretensión de obxectividade é, talvez, a máis inútil das utopías**.[[http://www.enpalabras.com/blog/2014/11/conformismo-adaptativo/|Conformismo adaptativo]]</blockquote>

{{ :1_de-datos-a-relatos:que-porque-paraque.jpg?900 |}}
\\
<fs xx-small>Código de registro: 1311269437391 \\
Fecha de registro: 26-nov-2013 22:47 UTC</fs>
</WRAP>
\\
===== Códigos e actitudes  grupales =====

<WRAP center round box 90%>
<blockquote>**A nostalxia está de moda porque... as persoas necesitan facer seus os recordos**</blockquote>

{{ :1_de-datos-a-relatos:valor-familiar.jpg?500 |}}

**[[http://www.enpalabras.com/blog/2012/10/te-acuerdas-de/|Acórdasche de...?]]**

A realidade nunca pode ser obxectiva porque non é fácil enfocar sensacións e sentimentos. Por iso cando o //“acórdasche de?"// deslízase nunha conversación, debería activarse un mecanismo de resposta automática para iniciar retirada.

Algo similar ao //“temos que quedar”// no que nos escudamos ante a proposta de  visionado fotográfico de vacacións alleas:  idílicos paisaxes, e momentos “únicos”, que só permanecen no recordo de quen os viviu.

Esa mirada persoal, que é a base sobre a que edificamos a propia experiencia, tende a converterse na interpretación dunha realidade máis ampla na que necesitamos situarnos para [[http://www.enpalabras.com/blog/2011/07/todos-desempenamos-un-papel/|representar o noso papel]] porque

<blockquote>vivir é coñecer, facer, convivir e ser, por iso quizá sería bo preguntarnos se os nosos procesos de aprendizaxe son capaces de integrar estas catro dimensións da vida.</blockquote>

Tendo en conta que [[http://www.enpalabras.com/blog/2012/10/comparaciones-cambiantes/|tendemos a falar do excepcional]], do que nos preocupa ou do que non entendemos, poderiamos tomar o exceso de discurso nalgúns ámbitos como indicador de onde debemos concentrar os esforzos para simplificar. 

Os comportamentos sociais son un reflexo desa amálgama de percepcións persoais entre as que nos debatemos, por iso o //“acórdasche de?”// non é senón **un síntoma da necesidade de  contextualizarnos para entender-nos ou, mesmo, para xustificar-nos**. E todo é tan “sinxelo” ás veces como querer caer ben á xente. Pero, quen é a xente?

{{youtube>-8z9W-y9UeE?250x188 }}Empire Falls é unha das moitas poboacións que, tras coñecer tempos mellores, quedou atascada na  cocción a lume lento da súa propia mediocridade, atrapada entre os prexuízos e a carencia de liderados.  Ou iso parece reflectirse no excelente diálogo que reproduce o vídeo que vai a continuación (3:59 m.).

Atrapados en vellos esquemas, nalgún momento teremos que pararnos a examinar un problema que [[http://www.josepmlozano.cat/Bloc0/PersonaEmpresaySociedad/tabid/218/EntryId/1304/Lideres-y-seguidores.aspx|apunta máis aos seguidores que aos líderes]]. Que o que pon de manifesto é a descoordinación, [[http://blog.cumclavis.net/2011/05/que-valor-anado-yo.html|o non asumir a propia responsabilidade]] e a falta de ideas potentes.

**O curioso é como estes mundos individuais únense en actitudes grupales mediante códigos implícitos**: //“Á xente gústalles a miña actitude pero a túa… diso non pode saír nada//
\\
</WRAP>
\\
===== Pacto cívico, por onde empezar? =====

<WRAP center round box 90%>
**Pacto cívico: ¿Por dónde empezar?**

{{ vimeo>16948236?550x310 }}
\\
</WRAP>
\\
====== O espazo público e os non-lugares ======
----

<WRAP center round box 90%>
[[http://www.lavozdegalicia.es/album/coruna/2012/03/05/album-tus-recuerdos-coruna/01101330939000521944217.htm|{{ :1_de-datos-a-relatos:remedios-diaz.jpg?300|}}]]
<blockquote>O espazo é unha dúbida: continuamente necesito marcalo, designalo; nunca é meu, nunca me é dado, teño que conquistalo. George Perec.</blockquote>

A “urbanización” é unha categoría moi poderosa que anula e converte en homoxéneo todo aquilo que toca e as cidades, que ata non fai moito foron a única unidade política capaz de sobrevivir aos trazados xeopolíticos do poder, agora tamén se cambalean.

Se  re-constrúen as cidades para o turismo, cidades escaparate na que [[http://www.corunaespiritudefuego.com/downloads/carteles/sanjuan14_cartel_02.jpg|os seus habitantes senten desposuídos]]. Sexa global ou local a mirada, a xentrificación asoballa coas súas lóxicas de expulsión do espazo público. [[http://www.enpalabras.com/blog/2014/06/culturas-de-uso/|Lóxicas de expulsión]].

{{ vimeo>7367269?550x310 }}
\\
Desde a mirada cotiá, desde a présa, é difícil ver que baixo a aparencia de “non pasa nada” o conxunto da vida no espazo público, na rúa, é un colosal sistema no que se tenta disfrazar de “normalidade” o que non deixa de ser un intento de control da orde “establecida”. [[http://www.enpalabras.com/blog/2012/09/actores-de-la-vida-publica/|Actores na vida pública?]]

\\
<html> <center> 
<iframe src="http://docs.google.com/gview?url=http://wiki.de-mudanza.net/PDFS/Espacio-publico-NO-lugares_dMudanza.pdf
&embedded=true" style="width:600px; height:600px;" frameborder="0"></iframe>
</center> </html>
\\

<blockquote>{{:1_de-datos-a-relatos:mendez-nunez-coruna-.jpg?300 |}}
**[[http://www.abc.es/local-galicia/20150315/abci-fotografia-exposicion-aniversario-mendez-201503151159.html|Era motivo de orgullo...]]** //O amplo Parque de Méndez Núñez, moderno e  pulcro, cos palacetes que o limitan. Fotografía tomada  dede as plantas superiores do edificio do Banco Pastor//.

A foto recolle unha espectacular vista do Parque de Méndez Núñez na Coruña, o Obelisco, os Cantóns e o porto da cidade. Nela chama a atención a liña do mar, moito máis atrasada de como a coñecemos hoxe mesmo.

O certo é que os Xardíns son, en si mesmos, terreos gandos ao mar, e foron o resultado de recheos realizados a mediados do século  XIX. Aquela actuación permitiu abrir a cidade e levantar este pequeno pulmón verde, no que o Modernismo arquitectónico atopa algúns dos seus máis relevantes expoñentes, como o Quiosco Alfonso, o edificio da Terraza e o desaparecido hotel Atlántico.

Non existía o Teatro  Colón —nin, por tanto, o edificio da Deputación—, e ao fondo obsérvase o Castelo de San  Antón sen a actual conexión terrestre. No interior dos Xardíns,  primitivamente chamados «do Ensanche» e posteriormente dedicados á memoria do mariño galego Méndez Núñez, a cidade foi dedicando espazos a personalidades ilustres da Coruña e Galicia, como Linares Rivas, Concepción Arenal, Fernández Flórez, Castelao, Pardo Bazán, Murguía ou Pondal.</blockquote>
</WRAP>
\\

<WRAP center round box 90%>
<fs medium>**A fachada marítima**</fs>

{{ :1_de-datos-a-relatos:rotonda-esclavas_espacio-publico.jpg?500 |}}

  * **Propiedade estatal, explotación privada e moeda de cambio**: [[http://www.economiadigital.es/gles/notices/2016/04/el-negocio-del-hotel-finisterre-popular-y-rodriguez-cebrian-se-llevaron-25-millones-el-ano-de-la-ve-73174.php?utm_source=Boletin%20informativo&utm_medium=Email&utm_campaign=2016-04-01.html|O HOtel Finisterre e A Solana]]

  * **As intencións da corporación municipal**: [[http://www.economiadigital.es/gles/notices/2016/03/xulio-ferreiro-negociara-la-compra-de-los-muelles-liberados-del-puerto-de-a-coruna-73164.php|"A Autoridade Portuaria ten un evidente problema de financiamento e o  Concello interese en manter o uso público dos terreos"]]
</WRAP>
\\

===== A relación das persoas coa cidade =====

<WRAP center round box 90%>

[[http://www.plataformaurbana.cl/archive/2015/05/14/el-comercio-ambulante-como-estrategia-de-emprendimiento-comunitario|O comercio ambulante como estratexia de emprendemento comunitario]]

<blockquote>O espazo público na cidade é un terreo sempre en disputa, non hai un espazo público que pertenza a ningún uso, senón lugares de cuxo uso se apropian algúns actores sociais, expropiando a outros.

Hoxe en día, algunhas das formas de comercio ambulante foron transformadas e deron lugar á creación de estratexias de emprendemento comunitario. A pesar de que na súa maioría, estas estratexias foron impulsadas desde as bases municipais, os resultados en canto a  re activación de espazos dentro da cidade, a promoción de produtos  e servizos locais e creación espontánea de lugares para o encontro social, representan un  interesante obxecto de estudo. (Salcedo, Rodrigo)</blockquote>. 

**[[http://dmudanza.tumblr.com/post/142853320498/ciudades-inclusivas-para-las-personas-mayores|Cidades inclusivas para as personas maiores (José Fariña)]]**

As previsións das Nacións Unidas sitúan a España no ano 2050 como o país máis envellecido do mundo coa poboación de máis de 60 anos superando o 40% do total.

Para que as cidades de todo o mundo empezasen a conceder a esta cuestión a importancia que merece, a OMS iniciou no ano 2005 **o proxecto de Cidades Amigables para identificar as principais características ás que debería responder unha cidade** cunha parte importante da súa poboación formada por persoas maiores.

**Bases do envellecemento activo: saúde, participación e seguridade**

O proxecto de **Cidades Amigables** presentouse en Río de Janeiro no ano 2015 e case de inmediato sumáronse varias cidades que se reuniron un ano despois en  Vancouver, onde se decidiu un sistema, o chamado **Protocolo de  Vancouver**, para avaliar o grao de “amabilidade” das cidades coas persoas maiores. 

**Lista de control de aspectos esenciais das cidades amigables para maiores da OMS**:

  * As zonas públicas son limpas e agradables.
  * Os espazos verdes e asentos ao aire libre son suficientes en número, están ben mantidos e son seguros.
  * As beirarrúas presentan bo estado de mantemento, están libres de obstrucións e están reservadas para os peóns.
  * As beirarrúas son  anti- deslizantes, son suficientemente anchas para cadeiras de rodas e presentan cordóns en desnivel ata o nivel da rúa.
  * Os cruces peonís son suficientes en número e seguros para persoas con diferentes niveis e tipos de discapacidade, con  marcaciones  anti- deslizantes, sinalización visual e  auditiva, e tempos de cruzamento adecuados.
  * Os condutores ceden o paso aos peóns nas interseccións e os cruces peonís.
  * Os carrís de bicicletas están separados das beirarrúas e demais camiños peonís.
  * A seguridade ao aire libre é fomentada mediante boa iluminación nas rúas, patrullas policiais e educación comunitaria.
  * Os servizos están situados en forma agrupada e son accesibles.
  * Provense servizos especiais para clientes, como filas ou mostradores de servizo separados para persoas maiores.
  * Os edificios están correctamente sinalizados fóra e dentro, posúen suficientes asentos e baños, ascensores accesibles, ramplas, varandas e escaleiras, e pisos  anti- deslizantes.
  * Os baños públicos externos e internos son suficientes en número, están limpos, presentan bo estado de mantemento e son accesibles 


**Humanizar as cidades**: [[http://t.umblr.com/redirect?z=http%3A%2F%2Felblogdefarina.blogspot.com.es%2F2013%2F05%2Fese-objeto-mal-disenado-llamado-peaton.html&t=YmU0YzhlYjIxZDUxYWQ3ZTc4ODA1MThkNzdjMmUzZjRhYWFmMDA2YyxKOXF4TGRkcA%3D%3D|Ese obxecto mal deseñado chamado peón]]
</WRAP>
\\

===== O "dereito" á vivenda =====

<WRAP center round box 90%>
<blockquote>A vivenda é algo máis que a vivenda. É o lugar de convivir, de reproducir a forza de traballo e de construción de lazos afectivos. A vivenda é tamén una das condicións para acceder de facto á cidadanía. **A vivenda urbana é algo máis, ou algo menos, que unha vivenda**. Algo máis pois a vivenda urbana formal, integrada no tecido cidadán, que vive nunha contorna con outras vivendas similares, con servizos básicos propios da cidade, con comercios e espazos de usos colectivos, con transportes, escolas, servizos de saúde, etc.

O habitante unha persoa igual, recoñecida polos outros, visible, que forma parte dunha “comunidade”, da veciñanza, do barrio, da cidade. Todos teñen dereito a non avergoñarse de onde viven1 . Para moitos habitantes a vivenda é algo menos que unha vivenda. A marxinalidade territorial que é á súa vez social xera unha dinámica excluínte: dificultades formativas, vivir nun medio humano que comparte déficits de todo tipo;  falta de relacións con xentes distintas  que poden proporcionar pistas, contactos, informacións e recomendacións; sentirse excluído dos medios profesionais, académicos, culturais. O habitante nestes casos non pode exercer de cidadán, o seu  status formal (se o ten) non pode exercelo.</blockquote>

**O dereito humano á vivenda é un dereito?** 

Na nosa cultura actual dáse por obvio que todo o mundo ten un dereito á vivenda. Pero para moitos non o é. Proclámano  declaracións de Nacións Unidas, Constitucións de países de América e Europa, Foros e Asembleas de autoridades locais e de organizacións sociais. Pero as leis e as prácticas xurídicas e as políticas públicas non consideran este dereito como  ejercitable, non se regulamentan, mantense intocable o código de dereito civil, non se aplica nin se esixe a xuíces e a gobernantes aínda que o consideren un dereito. É o que se denomina “dereito programático”, para que sexa real depende das políticas públicas e do mercado e só ten acceso a materializar este dereito ou se teñen unha demanda solvente ou forman parte dunha clientela política.

En realidade é un privilexio, non un dereito. Este teórico dereito queda anulado pola lexislación e a xudicatura que protexen ante todo o dereito da propiedade. **O chan urbano é principalmente de propiedade privada, a promoción e construción de vivendas está en mans das empresas privadas** (excepto programas sociais destinados a algúns sectores de moi baixos ingresos) e o  financiamiento a cargo dos bancos. **O chan é obxecto de especulación, as vivendas máis ou menos dignas son mercadorías no canto de bens accesibles a todos**, os sectores baixos e medios deben endebedarse cos bancos e en períodos de crises os desafiuzamentos son masivos.

Os gobernos anuncian ou tentan promover políticas públicas que no mellor dos casos quedan a medio camiño. Cando se actúa nas áreas centrais ou cualificadas o mercado xera a xentrificación e cando se desenvolven intervencións públicas e masivas de vivenda social créanse zonas de exclusión. Jordi Borja.

  * [[http://www.plataformaurbana.cl/archive/2015/12/30/la-vivienda-popular-de-la-marginacion-a-la-ciudadania-parte-i-por-jordi-borja/|A vivenda popular, da marxinación á cidadanía (Parte I)]]
  * [[http://www.plataformaurbana.cl/archive/2016/01/11/la-vivienda-popular-de-la-marginacion-a-la-ciudadania-parte-ii-por-jordi-borja/|A vivenda popular, da marxinación á cidadanía  (Parte II)]]
  * [[http://www.plataformaurbana.cl/archive/2016/01/19/la-vivienda-popular-de-la-marginacion-a-la-ciudadania-parte-iii-por-jordi-borja/|A vivenda popular, da marxinación á cidadanía (Parte III)]]

</WRAP>
\\
====== O espazo urbano ======
----

<WRAP center round box 90%>
<html> <center> 
<iframe src="http://docs.google.com/gview?url=http://wiki.de-mudanza.net/PDFS/El_espacio_urbano.pdf&embedded=true" style="width:600px; height:600px;" frameborder="0"></iframe>
</center> </html>
\\
</WRAP>

===== A ideoloxía do urbanismo =====

<WRAP center round box 90%>
<blockquote>Non hai políticas de esquerda ou dereita no urbanismo, hai política do chan. O chan é a vía de financiamento para os concellos e iso relaciónao coa acumulación do capital. É a  financialización do urbano</blockquote>

{{:1_de-datos-a-relatos:trolebus-carballo-juan-florez.jpg?200 |}}O "Camiño Novo" ou "Estrada de Castela" era a principal entrada e saída da cidade, na que en época de Carlos III plantáronse enormes árbores. Esta rúa cambiaría o seu nome en 1900, por acordo do Concello e para render homenaxe ás dúas veces alcalde da cidade; Juan Flórez Freire.

Daquelas árbores centenarias quédannos unicamente os que dan sombra á Praza do Libro, e que antes foron os que adornaban o patio de recreo do [[os_datos#educacion_e_escolarizacion|Colexio  Dequidt]], único laico xunto coa Academia Galicia.

Ademais de "Casa Escudeiro"que foi antigo Consulado de Cuba e, na Guerra Civil, Delegación de Orde Pública, estaban os chalés de  Molezún (hoxe o xigantesco edificio Trevo), o chalé  Mateo, o chalé Fariña... Enfronte da casa estaba o **"Leirón do Casino", un parque con instalacións deportivas onde os nosos maiores reuníanse para facer deporte e ir bailar**.


**[[http://www.enpalabras.com/blog/2012/11/identidad-y-cambio/|Identidade e cambio]]**

Non hai dilema entre a identidade e o futuro das cidades. Nin  re-construír é volver á antigas práctica nin a cidadanía é estúpida.

| {{ vimeo>5203527?350x263 }} | {{ vimeo>4151709?350x263 }} |
\\

Por todos lados acumúlanse edificios e equipamentos públicos sen uso, abandonados ou paralizados, nacidos á conta de subvencións, promesas electorais e proxectos por imitación: piscinas sen auga, aeroportos ou estacións de autobuses sen pasaxeiros, auditorios sen programación, centros de día que non viron a luz, museos que só conteñen aire, viveiros de empresas e centros tecnolóxicos sen actividade ou áreas recreativas que só  crían herba.

{{:1_de-datos-a-relatos:construccion-corte-ingles-1986.jpg?240 |}}A cidade xenérica é a do poder e da representación, a cidade construída enfrontada á cidade dos lugares, dos [[relatos_institucionais#heroes_mitos_y_silencios|espazos con identidade]]. Pero ocurre tamén que o exceso de identidade reduce posibilidades, algo que [[conversando_con#juan_freire_y_jose_manuel_sande|señalaba Juan Freire cando conversábamos]] sobre tendencias e non-modelos, sobre preocupacións reais e miopías lexislativas que agudizan a necesidade de tender pontes para que sociedade e economía esperten do seu letargo.

Pero este enredo global que propicia o enfrontamento parece deseñado para [[http://www.proxectomascaras.com/2012/10/economia-social/|agotar á cidadanía]] mentres os verdadeiros obxectivos disfrázanse e séguense pactando en escenarios mais “discretos”. [[http://www.enpalabras.com/blog/2012/11/identidad-y-cambio/|Identidade e cambio: o futuro das cidades]].
</WRAP>
\\

===== Desenvolvementos urbanos 1940/2000 =====

<WRAP center round box 90%>

\\
<html> <center> 
<iframe src="http://docs.google.com/gview?url=http://wiki.de-mudanza.net/PDFS/Bibliografia/La Coruña_Hacer-ciudad-anterior-PGOM-1966.pdf&embedded=true" style="width:800px; height:600px;" frameborder="0"></iframe>
</center> </html>
\\

**O FUTURO**: [[http://www.laopinioncoruna.es/coruna/2016/04/04/alternativas-abandono|Alternativas ao abandono]]

Como moitas cidades, A Coruña conta con decenas de grandes inmobles abandonados desde hai anos. O traslado das administracións ou unha crise que paralizou o investimento e os proxectos comerciais atópanse detrás do mal estado actual de moitos destes edificios. Estes son algúns dos plans do  Concello para devolver á vida todo este patrimonio vítima da falta de actividade.

**O tunel da Mariña**: [[http://www.laopinioncoruna.es/coruna/2016/05/11/copasa-alega-presion-abrir-tunel/1068576.html|Sobre inxerencias políticas, falta de visión e destrozos urbanísticos]]

<blockquote>Copasa alega que a "presión" para abrir o túnel antes das eleccións encareceu a obra</blockquote>

A empresa esixe nove millóns de sobrecusto por erros no proxecto do Porto e polas quendas de 24 horas que o ente e o Goberno local do PP impuxéronlle para abrir o viario antes das municipais de 2015.
</WRAP>
\\

==== A (salvaxe) lei do mercado ====

<WRAP center round box 90%>
**[[http://www.arquine.com/el-desastroso-reinado-de-los-cables/|O desastroso reinado dos cables]]**

Todo comezou cuns modestos postes de madeira que trouxeron, cara á metade do século  XIX, o  telégrafo. De entón a esta parte os tendidos de cables aéreos na cidade multiplicáronse  exponencialmente. É normal, pensarían algúns, dadas as necesidades tecnolóxicas desta era. Non o é tanto. O que si se volveu tristemente normal é vivir baixo unha  inextricable  maraña de cables que producen diversas consecuencias. 

(...) Porque a anarquía das redes que cruzan as rúas é elocuente. Porque o cableado aéreo que agora padecemos é abafador. Presenta problemas de seguridade, altos requirimentos de manutención, incompatibilidade co indispensable arboledo que require o noso  viciado medio ambiente e o noso clima, e grave detrimento á imaxe urbana. Este último punto merece unha reflexión económica: canto custou e seguirá custando para toda a poboación padecer unha imaxe da cidade permanentemente lesionada, o que  demerita gravemente a calidade de vida da comunidade?

O  paroxismo de tal contaminación chegou coas compañías de cable para televisión. Aproveitando os postes da Comisión Federal de Electricidade (ou sexa, os de todos), os  cableros simplemente “colgáronse” alegremente e repartiron liñas a destra e sinistra, ao parecer sen ningún control nin  normatividad. O colmo: estas compañías aproveitan agora o espazo aéreo como as súas adegas. Así, vemos grosos rolos de cables (“para cando se ofrezan”) colgando  desfachatadamente por onde aos instaladores dálles a gana e prexudicando ao arboledo e á imaxe urbana en xeral. É o máximo símbolo do  deletéreo reinado  tapatío dos cables. E peor, do deixamento.
</WRAP>

==== Privatización do espazo público ====

<WRAP center round box 90%>
|  {{ :1_de-datos-a-relatos:playa-parrote_solana.jpg?600 |}}  |  {{ https://www.mundiario.com/media/mundiario/images/2017/03/15/2017031512472384884.jpg?400 |}}  |

[[https://www.mundiario.com/articulo/politica/la%C2%A0solana-hotel-finisterre-a%C2%A0coruna-botin-guerra/20170315112901082216.html|A Solana e o hotel Finisterre de A Coruña como botín de guerra]]

<WRAP center round box 85%>
<blockquote>Este espolio explica que o escrito promovido pola Comisión Aberta en Defensa do Común sinale que a ocupación destes terreos públicos foi un auténtico "botín de guerra dos vencedores".</blockquote>

A Comisión Aberta en Defensa do Común da Coruña leva un ano denunciando o roubo de espazos públicos e reclamando a súa devolución gratuíta. Esixe ao Ministerio de Defensa a devolución gratuíta ao Concello da Coruña para uso público dos terreos do Campo dá Estrada- Maestranza porque son espazos comunais, bens propios, pertencentes á cidade desde a súa fundación. Esixe tamén a devolución gratuíta das instalacións deportivas de La Solana e do hotel Finisterre, despois de que a Autoridade Portuaria, é dicir, o Ministerio de Fomento, anunciase unha poxa para facer caixa e pagar unha débeda de 300 millóns pola construción do porto exterior de Punta Langosteira. As reivindicacións da citada Comisión coinciden coas da Asociación de Veciños da Cidade Vella.

O goberno municipal de Marea Atlántica manifestou a súa disposición para pagar 1,4 millóns de euros pola recuperación de La Solana para uso público. * Por que temos que pagar para recuperar un espazo que sempre foi público e que remata a súa concesión dentro de dez anos?** Alí estivo a praia do Parrote e o vello cárcere. Despois dun recheo construíron unha piscina, despois o hotel en 1948 e o complexo deportiva en 1970, sobre 25.000 metros cadrados de titularidade pública ou gandos ao mar. * Por que A Coruña debe contribuír para que Fomento rescate con 5.000 millóns de euros as ruinosas autoestradas radiais de Madrid?**

As orixes destas instalacións explícanse a través da propaganda oficial,  profusamente difundida, como unha iniciativa de Armando  Casteleiro Varela. O conto comezaba así: había unha vez un deportista que practicaba a natación e, como non había piscinas, tivo a feliz idea de promover un complexo deportivo con piscina, ximnasio e sala de festas; e remataba así: como era unha persoa moi  diligente, o nadador fixo todo nun tempo  record, recibindo a autorización do Goberno o 4 de febreiro de 1941, once días despois o goberno municipal aprobaba o proxecto e ao día seguinte comezaban as obras. A páxina oficial do Club Natación Coruña sinala que en 1941, Armando  Casteleiro logrou que en solar do antigo cárcere da Coruña construísese o hotel Finisterre, un complexo deportivo con piscina de trinta e tres metros con trampolín ao que chamou La Solana.

Esa propaganda oficial non explica como un nadador convértese en empresario-promotor, consegue tan rapidamente as licenzas e o financiamento necesario, así que vou dar algúns datos para descifrar ese misterio.

Os irmáns  Casteleiro, Armando e José, eran militantes de Renovación Española e formaban parte de organizacións fascistas que apoiaron a sublevación de 1936 contra a República. Despois do triunfo do fascismo formaban parte dos chamados Cabaleiros da Coruña e participaron activamente na represión e paseos. Armando  Casteleiro participou tamén como sarxento en expedicións á fronte de batalla en apoio dos sublevados. Como recolle Aurora  Artiga, profesora da USC, no seu traballo Todo por España e España para Deus. A Bandeira Lexionaria Galega de Falanxe Española na Guerra Civil: "Na cidade da Coruña, a primeira milicia organizada polos sublevados foi a bautizada co nome de Cabaleiros da Coruña. Nacida o día 23 de xullo [1936] e integrada por numerosos novos da Falanxe e doutras organizacións dereitistas, tiña como obxectivo [...]  coadyuvar coa tropa na represión e pacificación das zonas da provincia da Coruña atacadas polos elementos  subversivos".

Ademais dun amplo expediente de servizos ao fascismo, Armando  Casteleiro tiña moi boas relacións coas autoridades locais, que facilitaron tanto a concesión de espazos públicos para os seus negocios, como a rapidez na concesión das licenzas. Para axudar estaba o seu irmán José, concelleiro da Coruña desde o 18 de agosto de 1938 no goberno municipal presidido polo alcalde Fernando Álvarez de Sotomayor, e un dos asinantes da entrega do pazo de Meirás ao Caudillo Franco. Non é casualidade que o complexo deportivo inaugurásese o 17 de xullo e 1942, é dicir, a véspera do Glorioso Alzamento Nacional.

Os auténticos promotores, é dicir, os que puxeron o diñeiro, foron importantes empresarios da Coruña. María Teresa  Burés  Miguéns, directora do Arquivo Histórico do Banco Pastor, sinala no seu traballo Pedro Barrié da Maza 1880-1971, Un banqueiro ao servizo da industria, (publicado en Empresarios de Galicia, editado pola Fundación Galicia-Empresa coa colaboración da Fundación  Caixagalicia): "...entraría nalgunhas actividades relacionadas coa hostalería e coa construción. Dentro da primeira destaca a creación de Finisterre,  S. L., unha empresa constituída na Coruña en agosto de 1945, na que Industrias Galegas entraría da man dos promotores Emilio Rey Romeu ( SAINGA) e Armando  Casteleiro Varela, que eran concesionarios de autorizacións para edificar os hoteis Embaixador e Finisterre, así como La Solana".

Non só ocuparon a parcela do vello cárcere e o recheo da praia do Parrote, senón que coñecidos empresarios e persoas próximas ás novas autoridades fascistas, conseguiron outras concesións como o solar que quedaba libre despois do traslado da Aduana. Así é recolleito por Manuel  Fiaño Sánchez no Anuario Brigantino 2013,  nº 36, referíndose a actual sede da Deputación Provincial da Coruña, despois Hotel Embaixador e Teatro  Colón: "En 1944 Emilio Rey Romeu consegue autorización para ocupar unha parcela na zona de servizo do porto da Coruña,  lindante coa Avenida da Mariña, entre o edificio de Correos e o paseo do Recheo, cunha superficie de 1.482 metros cadrados. A parcela sería destinada a construción dun gran hotel con teatro accesorio. 

Pola devandita concesión, o Sr. Rey Romeu debía abonar a cantidade de 25 pesetas por metro cadrado de superficie ocupada e ano. Co fin de levar a cabo a empresa, Emilio Rey asóciase con Pedro Barrié da Maza, creando a sociedade  SAINGA achegaría como activo dita concesión. Posteriormente dita concesión transformaríase en propiedade, capitalizando o seu valor en 1.600.000 pesetas. O orzamento da devandita obra cifrouse en oito millóns de pesetas, dos cales o Crédito Hostaleiro proporcionaría o sesenta e cinco por cento do custo. Segundo o acordo adoptado entre Emilio Rey e o Banco Pastor, a metade do hotel pertencería ao banco xunto coas dos plantas superiores ao teatro destinadas a oficinas. Nese mesmo ano, o arquitecto Santiago Rey Pedreira deseña o outro gran hotel da cidade: o Finisterre. Ambas as edificacións son proxectos da empresa Finisterre  S. L., da que forma  Emilio Rey Romeu. A citada Sociedade era dona da sala de festas e piscina La Solana e levaba a dirección dos hoteis e balnearios da Toja, o Hotel Emperador en Madrid, entre outros negocios".

Este espolio explica que o escrito promovido pola Comisión Aberta en Defensa do Común (está apoiado por máis de sesenta entidades da Coruña e reivindica a devolución gratuíta da Solaina, Hotel Finisterre e terreos dos peiraos), sinale que a ocupación destes terreos públicos foi un auténtico "botín de guerra dos vencedores", daqueles que protagonizaron en 1936 unha sublevación militar e fascista contra o Goberno lexítimo e democrático da República.
</WRAP>



</WRAP>
\\
==== Ruinas modernas ====

<WRAP center round box 90%>
[[http://www.laopinioncoruna.es/coruna/2016/10/30/ruinas-modernas-coruna/1120596.html|Os esqueletos inmobiliarios da cidade]]

<blockquote>O esborralle en 2007 do crédito a particulares e empresas atrapou a decenas de construtores con proxectos a medias que se viron obrigados a para, en ocasións ante a previsión de que non ían venderse ou, a maioría, pola quebra dos seus propios negocios. Os datos do Instituto  Galego de  Estatística (IGE) sobre licenzas de construción concedidas na Coruña evidencian a depresión na que se sumiu o sector, seguindo a tendencia de todo o Estado. Se no ano 2004 concedíanse na cidade 114 licenzas para levantar bloques de vivendas, en 2007 a cifra esborrallouse a 64, chegando a só sete en 2011. Con centenares de vivendas construídas e sen ocupar, os datos de 2014 -os últimos dos que ten datos o IGE- mostran só cinco licencias de construción concedidas.</blockquote>

{{ :1_de-datos-a-relatos:esqueletos_-hormigon.jpg?600 |}}
</WRAP>
\\


===== A cidade dos barrios? =====

<WRAP center round box 90%>

[[http://blog.consultorartesano.com/2017/04/parque.html|El parque, Julen Iturbe]]

{{:http://blog.consultorartesano.com/julen/wp-content/uploads/2017/04/parque-768x469.jpg?200 |}}
<blockquote>Co tempo velo como un universo en si mesmo. Un sistema cuxas partes son mestura de planificación e azar. Camiños oficiais e camiños  viciosos, usos e costumes que se  recodifican co transcorrer das épocas. Hai, con todo, ciclos escandalosamente poderosos e regulares, como o que impoñen as estacións. Todo predicible pero con todo alá dentro escóndense multitude de sorpresas.

Os bancos son áncoras que fixan referencias. Farois, papeleiras, os mesmos árbores. Pezas dunha orde pensada. Xente maior. Nenas e nenos gritando, correndo, perseguíndose. Xente maior ao seu paso ou sentada, falando da vida. Vida no seu sentido máis amplo, incluíndo morte e enfermidade como actos  funfamentales. Operarios municipais cos seus aveños de limpeza. Nais, moitas nais. Algún que outro pai.

Os avós xunto aos netos, un círculo de  chavalería, cadeiras de rodas movéndose con preguiza. Berros e tamén murmurios, algunhas bicis e os eternos balóns. Raias e debuxos no chan que definen as regras do xogo. Non vale pisar. Por algunha esquina escondida as hormonas revoltas da adolescencia. O parque en estado puro. 

E patos, cisnes e pombas. Si, un espazo para aves. Un pequeno cárcere que quizá necesite demasiado mantemento porque aparece e desaparece segundo tempadas. E un coello, esquivo e  huidizo. Pero animais de verdade son os cans. Case tanto como os humanos. Cans enormes, diminutos, vulgares ou todo nervio. Cans atados, cans soltos. Nenos atados, nenos soltos. Anciáns atados, a maioría. Ás súas limitacións. O parque se  repliega sobre si mesmo e engóleo todo. Un universo en si mesmo, tan lóxico e imprevisible.</blockquote>

| {{ :2_biografias:ciudad-jardin_martinez-salazar.jpg?350 |}} | {{ :2_biografias:monelos.jpg?300 |}} |
| {{ :2_biografias:avd_mallos.jpg?350 |}} | {{ :2_biografias:paseo-los-puentes-1970.jpg?350 |}} \\ 1970: El acueducto, ahora Paseo de los Puentes |
| {{ :2_biografias:ventorrillo-construccion.jpg?350 |}} | {{ :1_de-datos-a-relatos:ronda-outeiro-decada-80.jpg?350 |}} \\ Ronda de Outeiro a principios de los 80 en el tramo entre la Avd. de Los Mayos y la estación (a la que no llegaba porque estaba cortada)  |
| {{ :1_de-datos-a-relatos:estacion-del-norte.jpg?350 |}} \\ La estación del norte junto a la calle Caballeros y la avenida de Lavedra empezando a separar la ya olvidada Parromeira | {{ :1_de-datos-a-relatos:plaza-maestro-mateo_decada-70.jpg?350 |}} \\ Plaza del Maestro Mateo, década 70 |

**Recorrido musical polo barrio do Agra do Orzán**

{{ vimeo>88928963?550x310 }}
\\
[[http://www.lavozdegalicia.es/noticia/coruna/coruna/2015/04/26/casa-munecas/0003_201504H26C6991.htm|Entre Peruleiro e Cidade Xardin non hai unha rúa, son de distintos planetas]]
\\
</WRAP>
==== A pegada arquitectónica desestimada ====

<WRAP center round box 90%>
<blockquote>A caída da muralla da fronte de terra, que discorría entre o forte do  Malvecín ou fortaleza de salvas, situado na baía, e o baluarte do  Caramanchón, no Orzán,- a actual avenida de  Juana de Veiga-, vai propiciar o nacemento dos primeiros ensanches e prazas da cidade. Nos cales se vai a levar a cabo un extraordinario traballo arquitectónico e urbanístico da nova Coruña de principios do século  XX. Nacen tres das máis senlleiras prazas coruñesas: A de Pontevedra, a de Lugo e a de Ourense.

Nelas estará moi presente unha nova arte, unha estética nova, na que van predominar a inspiración na natureza, o uso da liña curva, asimetría en planta e alzados, emprego de imaxes femininas mostradas en actitudes delicadas. A liberdade para o uso de motivos exóticos así como unha chiscadela á sensualidade e á compracencia dos sentidos. Nace o modernismo coruñés. [[http://historiacoruna.blogspot.com.es/2015/04/1905-el-modernismo-corunes-1915-el.html|O modernismo coruñes de principios do s.XX]]</blockquote>

|  {{ :1_de-datos-a-relatos:mar_enero1965.jpg?600 |}}  |  Enero de 1.965. \\ \\ Unha ola cruza desde o Orzán hasta Juana de Vega  |

**o concepto de "centro da cidade" é tan relativo...**

|  {{ :1_de-datos-a-relatos:canton-porlier.jpg?350 |}} \\ Cantón Porlier  |  \\{{ :1_de-datos-a-relatos:taxis-nautico.jpg?350 |}} \\ Taxis no Náutico  |
|  {{ :1_de-datos-a-relatos:ciudad-jardin-1921.jpg?350 |}} \\ Os terreos de Cidade Xardín en 1921  |  {{ :1_de-datos-a-relatos:ciudad-jardin-aerea.jpg?350 |}} \\ Vista aérea actual de Cidade Xardín  |
|  {{ :1_de-datos-a-relatos:plaza-pontevedra-esquina-rubine.jpg?350 |}} \\ Plaza de Pontevedra esquina Rubine  |  {{ :1_de-datos-a-relatos:matadero-municipal-1967.jpg?350 |}} \\ Matadero municipal en 1967  |
|  {{ :1_de-datos-a-relatos:cocheras-trolebuses-carballo.jpg?350 |}} \\ Cocheras dos trolebuses Coruña-Carballo  |  {{ :1_de-datos-a-relatos:casilla-sanidad-exterior.jpg?350 |}} \\ A recién "desaparecida" Casilla de Sanidade Exterior  |
</WRAP>
\\


===== O chabolismo =====

<WRAP center round box 90%>
[[http://www.gitanos.org/upload/35/54/01vivienda_100.pdf|A ideoloxía do chabolismo]]

\\
<html> <center>
<iframe src="http://docs.google.com/gview?url=http://wiki.de-mudanza.net/PDFS/Chavolismo.pdf&embedded=true" style="width:600px; height:500px;" frameborder="0"></iframe>
</center> </html>
\\

**Maio de 2012**: [[http://www.abc.es/20120514/comunidad-galicia/abcp-antes-despues-penamoa-20120514.html|O antes e o despois de Penamoa]]

<blockquote>Hai case tres décadas, o poboado converteuse no fogar de medio milleiro de persoas. Tras a derriba das últimas chabolas, este supermercado da droga transformarase nun pulmón verde para A Coruña</blockquote>
</WRAP>
\\
====== Do diñeiro dos mercados aos mercados do diñeiro ======
----
<WRAP center round box 90%>
**O marketing do "emocional"**

| {{ :2_biografias:abanca_abuelos.jpg?250 |}} \\ {{ :2_biografias:banco_pastor_imaginario.jpg?250 |}} | {{ :2_biografias:tan-de-coruna.jpg?300 |}} |
\\
</WRAP>

<WRAP center round box 90%>
<fs medium>**O diñeiro dos mercados**</fs>

**Mercado Eusebio da Guarda: Primeira praza de abastos do Ensanche coruñes,na Praza de Lugo**

Parte do legado de [[personajes_de_la_ciudad|Eusebio da Guarda]] que foi edificado tras a súa defunción e transformado en dúas ocasións desde a inicial construción. Foi construído en 1910 por Pedro Mariño.

|  {{ :1_de-datos-a-relatos:mercado-da-guarda.jpg?380 |}}  |  {{ :1_de-datos-a-relatos:primera-plaza-abastos-ensanche.jpg?380 |}}  |

En su testamento encomendó a sus hermanas Luisa y Rosa la construcción de un Mercado de hierro, dotándolo de una partida de 35.000 a 40.000 duros, condicionado a que el ayuntamiento aportase el solar debidamente explanado y que ciertas inversiones efectuadas por él en bolsa recuperasen su valor, así como que se hubiera vendido su casa de Palavea por un valor mínimo de 10.000 pesos fuertes (esta casa sólo pudo ser vendida por 65.660 pesetas y no por las 90.000 estimadas). 

Debido en gran parte al desastre del 98 (Guerra de Cuba) no se pudieron cumplir las condiciones y las hermanas quedaron legalmente exentas de su cumplimiento; no obstante, fieles a la idea de Eusebio, aportaron el capital para la construcción del cuerpo central de dicho mercado destinado a pescadería. 

|  {{ :1_de-datos-a-relatos:plaza-lugo_28-3-1988.jpg?380 |}}  |  {{ :1_de-datos-a-relatos:plaza-lugo-actual.jpg?350 |}}  |

**El mercado de San Agustín**

|  {{ :1_de-datos-a-relatos:san-agustin-antes-despues.jpg?300 |}}  |  \\ \\{{ :1_de-datos-a-relatos:san-agustin.jpg?400 |}}  |
</WRAP>
\\