Herramientas de usuario

Herramientas del sitio


a_mirada

¡Esta es una revisión vieja del documento!


<fc #6495ed>dMudanza</fc> / <fc #6495ed>A mirada</fc>

A historia das persoas é, ante todo, a historia dos lugares que habitan




Motivacións personais: investigar

Obviedades, ambigüedades e preguntas:

✔ Como se constrúe a normalidade?

✔ De onde sae a innovación?

✔ Como innovan as cidades?

✔ Como encaixa o día a día no progreso?

Cando falamos de cidades non hai un único protagonista senón diferentes niveis que interactúan sen propoñerllo e sen coñecerse.

Nas cidades o auténtico protagonismo corresponde aos elos. Non hai unha orde que permita definir a relación causa/efecto, hai que empezar nalgún punto do relato e deixar que se desenvolvan os diferentes fíos:

Actores de/na vida pública: Persoas que son actores que son personaxes que son persoas

As cosas ocorren antes de que sucedan

É a cidadanía un reflexo dos seus gobernantes ou son os seus gobernantes unha mera proxección da cidadanía?

Se a cidade é a protagonista todos somos actores pero, que é a cidade senón persoas? Como abordar esteticamente una (de)construción da cidade?

Para que a historia das persoas non se converta na memoria da nostalxia é necesario superar a tentación da horizontalidad, é dicir, hai que moverse entre os distintos niveis de conversación, negociación e presións que configuran o día a día, as diferentes realidades que suceden antes, durante e despois. Porque as cousas ocorren antes de que sucedan.

Pretender construír o relato en terceira persoa incardinando as distintas mensaxes é falsear a complexidade da realidade. Relatar algúns acontecementos impactantes, como o sucedido o 11 S ou o 11 M ten un efecto globalizador. Se aos feitos imos enganchando diferentes historias persoais a historia humanízase, pero sempre será o feito central o que domine. É suficiente?


A cidade invisible


A perspectiva do tempo permite xuntar o reflexo de feitos e datos coa reflexión máis sedimentada, apartada da présa que imprime seguir o ritmo que marca a actualidade. Porque a evolución de estruturas de leste calibre responde a complexas casuísticas nas que conflúen intereses particulares e xerais, e que necesariamente van comprendidas nun complexo entramado legal, presupuestario e loxístico.

Por suposto que importa o contexto político, a Historia dos propios antecedentes de Repsol o demostra, pero tamén a propia xeografía humana do seu enclave e a idiosincrasia das súas xentes. Porque ata, ou cada vez máis, as grandes empresas teñen que coidar o local para poder competir no global.


A perspectiva local

As instalacións petrolíferas comezan a construírse a finais dos 50 e entran en funcionamento en marzo de 1964. A previsión de operativa e desenvolvemento das necesidades de, nese momento, Petroliber, deixan a súa pegada na expansión que por aquel entón o urbanismo empezaba a ter cara ao leste e o sur.


O trazado do oleoduto ten unha extensión considerable, cun percorrido de máis de 6 quilómetros. Isto xera hostilidade entre a cidadanía pola sombra da ameaza que implica, a pesar de non causar ningún incidente nestas décadas. Con todo, dalgunha maneira a súa construción foi o que provocou a existencia de senllas verdes (como se aprecia na fotografía), a pesar de que a poboación xa nin o lembre. O Plan de Traslado de Repsol volveuno a traer a primeira liña e aínda que ao oleoduto quedanlle aínda uns anos, a cidadanía empeza tamén a ter propostas propias.


As instalacións iniciais de Repsol no porto de San Diego quedaron moi visibles e son precisamente as que se van a trasladar nos próximos anos ao porto exterior de Punta Langosteira. Estas instalacións teñen ata un referente cinematográfico en “A familia e un máis” (Fernando Palacios, 1965) cando Alberto Closas viaxa a Coruña por motivos de trablo.

O asentamento deste núcleo industrial naceu, pois, non só como motor económico senón tamén como elemento estético entendido desde o seu significado máis amplo:

✔ A relación práctico-produtiva coa cal o ser humano intervén materialmente coa natureza e transfórmana producindo, co seu traballo, obxectos que satisfán determinadas necesidades vitais: alimentarse, vestirse, gorecerse, defenderse, comunicarse, transportarse, etc.

✔ A relación práctico- utilitaria na cal utilizan ou consomen eses obxectos

O paso dos anos vai deixando no esquecemento esta presenza conformadora do espazo, e nos últimos tempos ata o estudo do urbanismo aplicado chega a interpretar a existencia de núcleos como o Barrio das Flores desde unha perspectiva unicamente arquitectónica cando, en realidade, as obrigadas medidas de seguridade foron as que propiciaron a existencia destas áreas verdes e despexadas nas que non se podía planificar construción algunha.

Estes elementos, xa asimilados e esquecidos, son os que evidencian a existencia dunha memoria histórica, en vías de desaparición por substitución xeracional, que pode lembrar o punto no que a existencia de ofertas de emprego arrastrou a grandes masas de poboación a trasladarse do campo á cidade. Porque así como para a xente máis nova a presenza do oleoduto revístese de “capricho industrial”, para a de máis idade supuxo a posibilidade de traballo e desenvolvemento.

O //desarrollismo// de aqueless tempos foi da man da propia modernización da sociedade: por exemplo, cidades como a propia Coruña nas que por aquel entón había pouco tráfico automobilístico e hoxe presentan unha masificación digna das grandes urbes. A memoria histórica aplícase neste caso á de xeracións que asistiron como protagonistas á reconstrución dun país, a unha dedicación case exclusiva por sacar adiante ás súas familias e asegurarse un futuro, sempre grazas á posibilidade de poder traballar como elemento de dignificación e de sustento.

Pero tamén, por iso mesmo alleos, por forza, ás batallas que se xogaban a outros niveis

Como non pode ser menos, De Mudanza debe arrincar cos testemuños de quen viviron os inicios e de como se foron integrando mos sucesivos presentes ata caer no esquecemento. Voces que falan do esforzo de forma natural e anticlimática, máis preocupadas pola subsistencia e o benestar familiar que polo feito de estar a participar no desenvolvemento de novos medios de vida.


A mutación

O desmantelamento das instalacións do porto de San Diego será lento e gradual. Paralelamente poñeranse en marcha as novas instalacións en Punta Langosteira para que en ningún momento exista desabastecemento de cru. Será, ten que ser, un proceso de réplica medido, preciso, debido a que desde a refinería de Bens abastécese de combustible a unha ampla zona do noroeste da península.

O proceso implica as grandes posibilidades estéticas que falan da capacidade do ser humano para redibujar as súas contornas. No caso de Punta Langosteira, significa dotar de infraestruturas unha obra de grandes dimensións que xa ha transformadazo toda a súa área de desenvolvemento.



Si en En Construcción (2001) José Luís Guerín partía de un proceso de rehabilitación para enfrentar la integración forzada de pasado y futuro, en este caso el conflicto visual no reside en la alternancia de estas dos visiones de un mismo espacio, sino en la potencia de un traslado al que van unidos modos de vida, procesos industriales y económicos y la redefinición de los espacios.

La culminación del proceso de traslado de Repsol implica importantes transformaciones:

  • En el caso del puerto coruñés, su reconversión futura.
  • En el de Punta Langosteira, disponer de nuevo de todos los elementos siguiendo una operativa integrada en procesos de gran complicación logística, incluyendo la construcción de un nuevo oleoducto que conlleva kilómetros de transformación del paisaje, sus usos y sus costumbres.


La mirada narrativa


Recuperar la memoria es un proceso de escucha, pero también de construcción. El relato de las historias perdidas sirve, en este caso, para disponer la cronografía de un crecimiento humano, demográfico y económico. Esta evolución se desarrollará integrando dos cuestiones básicas: la social y la tecnológica.

La construcción de la refinería coruñesa sirvió para generar riqueza en un momento en el que el país necesitaba salir de años de empobrecimiento y reclusión. Este proceso, como si de una recuperación clínica se tratase, conlleva asimilar de forma gradual las mejoras hasta el punto en que los problemas puedan lejanos y anecdóticos.

Este proceso de continuo crecimiento es el que hizo variar de forma significativa la relación de la sociedad con la industria, al sentir que ésta invade espacios que se esperan más humanos. Con todo, no se trata de reivindicar como favorable y enriquecedora su presencia pero sí de valorar hasta que punto fue necesaria su existencia para que la población llegase a gozar de algún tipo de estabilidad.

Es imprescindible, pues, establecer en De Mudanza una necesidad testimonial para lograr tener las voces que den forma a esta evolución a lo largo de los años, pero sin que sea una película de declaraciones. Lo global del relato no se apoya sobre personas aisladas, sino sobre una representación de la comunidad que posibilitó que el desarrollo fuese una realidad asumiendo y trabajando de forma silenciosa.

Este relato en realidad se apoya en un nuevo comienzo. Los procesos de descarga tendrán un nuevo principio, a la vez que el actual contexto de crisis provocó que de nuevo el empleo en el sector pueda ser algo similar a un “sueño profesional”: sueldo fijo, horarios… en definitiva, estabilidad.

Volviendo a En Construcción, la intromisión de los cambios en el espacio puede suponer una ruptura para la sociedad mucho mayor de lo esperado, aunque suceda a un ritmo que no se percibe en el corto plazo. Es la distancia la que permitirá dimensionar su repercusión y la realidad misma de los cambios: que el futuro, que será “el presente”, no haga inaccesible la perspectiva. En el caso de De Mudanza, ese futuro sería la pérdida de todas esas voces que, de forma casi invisible, sirvieron para avanzar en una única dirección de crecimiento que, con el paso del tiempo, se demostró completamente desvanecida. Y tratar de responder a una serie de preguntas:

✔ ¿Sabemos apreciar nuestro pasado?
✔ ¿Valoramos el esfuerzo del camino recorrido para entender el presente?
✔ ¿Aceptamos la idea de futuro como sinónimo de posibilidades?


Metáfora visual

La letanía de las horas y los días



En esta metáfora visual se prestará especial atención al espectro de vida que existe en una ciudad convencional. Porque incluso cuando la mayoría duerme, todo sigue funcionando gracias a quienes están despiertos.



Entre medias se integrarán los distintos elementos climatológicos de cualquier urbe porque la alternancia entre el sol y la lluvia conlleva la adaptación al medio: por más que nos refugiemos en el asfalto, la capacidad de urbanizar no nos salva de estar en continua exposición.


Como decía también Baudelaire: “la ciudad cambia más deprisa que el corazón de sus habitantes“.



Relatos

En el caso de las piezas cortas, cada una tendrá un desarrollo de guión y relato visual específico para centrarse en elementos concretos derivados del relato de las personas.

Cómo ya se prototipó en Josman #dMudanza, el relato visual fluye definiendo la historia previamente documentada, y no al revés.



La voz de la ciudadanía

El desarrollo de este proyecto está enfocado al re-conocimiento de las historias personales en la construcción de la historia. Y a la responsabilidad individualmente solidaria de seguir haciendo futuro.

¿Qué cuentan nuestros padres y abuelos?



¿Qué van a poder contar nuestros hijos y nietos?



a_mirada.1551648025.txt.gz · Última modificación: 2024/02/22 14:46 (editor externo)

Donate Powered by PHP Valid HTML5 Valid CSS Driven by DokuWiki